Γράφει ο kokkiniotisΣτις 2 Φλεβάρη του 1945, στη Βάρκιζα, στο εξοχικό σπίτι του πολιτικού της Δεξιάς Παναγιώτη Κανελλόπουλου (στον οποίο οφείλεται το περίφημο: «Η Μακρόνησος είναι ο Παρθενών της νεωτέρας Ελλάδος» καθώς και η μνημειώδους δουλικότητας προσφώνηση: «Στρατηγέ μου, ιδού ο στρατός Σας» προς τον αμερικανό στρατηγό Βαν Φλίτ, ουσιαστικό διοικητή του «εθνικού» στρατού), ξεκίνησε η διάσκεψη που έμελλε να ενταφιάσει –προσωρινά – τους αγώνες του ελληνικού λαού, το κομμουνιστικό κίνημα και την αριστερά, το όραμα για μια άλλη κοινωνία.
Η διάσκεψη αυτή, μετά από δέκα μέρες κατέληξε στην γνωστή «Συμφωνία της Βάρκιζας» το πρακτικό της οποίας υπογράφηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών.
Συγκλονιστικές είναι οι φωτογραφίες των ανταρτών που παραδίνουν τ’ άρματα, όπως και τα κινηματογραφικά στιγμιότυπα που διασώζονται (ορισμένα περιλαμβάνονται στην ταινία του Φώτου Λαμπρινού: «Άρης Βελουχιώτης, Το Δίλημμα»).
Οι δύο πλευρές εκπροσωπήθηκαν από τριμελείς αντιπροσωπείες.
-Την κυβέρνηση Πλαστήρα εκπροσωπούσαν οι υπουργοί Εξωτερικών Ιωάννης Σοφιανόπουλος, Εσωτερικών Περικλής Ράλλης και Γεωργίας Ι. Μαρκόπουλος.
-Επικεφαλής της αντιπροσωπείας του ΕΑΜ ήταν ο γραμματέας του ΚΚΕ Γιώργης Σιάντος ενώ συμμετείχαν ο γραμματέας του ΕΑΜ Μήτσος Παρτσαλίδης (που ήταν και μέλος του Π.Γ. της Κ.Ε. του ΚΚΕ) και ο γραμματέας της ΕΛΔ Ηλίας Τσιριμώκος.
Στρατιωτικοί σύμβουλοι των δύο αντιπροσωπειών ήταν αντίστοιχα ο Παυσανίας Κατσώτας και ο αρχηγός του ΕΛΑΣ στρατηγός Στέφανος Σαράφης.
Άλλες εποχές τότε, άλλες σήμερα. Αξίζει όμως να μελετάμε την Ιστορία, κάνουμε λοιπόν ένα μικρό πληροφοριακό αφιέρωμα μέρα που ξημερώνει αύριο.
Αρχίζουμε «δημοσιογραφικά», με την περιγραφή που κάνει στην εφημερίδα της εποχής ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ο Γ. Ανδρουλιδάκης:
«Εις την αίθουσα της Διασκέψεως εισήλθον πρώτοι οι κυβερνητικοί αντιπρόσωποι. Ελαβον θέσιν εις ένα παραλληλεπίπεδον τραπέζι, καλυπτόμενον από απλούν έγχρωμον τραπεζομάνδηλον και περιστοιχιζόμενον από αναπαυτικά καθίσματα.
Εις την γωνίαν αι αναλαμπαί ενός τζακιού προσέδιδον μίαν, συμβολικήν ίσως θαλπωρήν εις την ατμόσφαιραν. Παραπλεύρως δύο μικρότερα τραπεζάκια παρεχωρήθησαν εις τους στενογράφους. Αμέσως εκλήθησαν οι εαμικοί αντιπρόσωποι. Εισήλθε πρώτος ο Σιάντος, ακολουθούμενος από τους άλλους δύο.
Ο παριστάμενος διευθυντής του Πολιτικού Γραφείου του αντιβασιλέως προέβη εις σχετικάς συστάσεις και αντηλλάγησαν θερμαί χειραψίες μεταξύ των κυβερνητικών και εαμικών εκπροσώπων.
Εν συνεχεία εισήλθον εις την αίθουσαν οι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες και εγένοντο αι παρουσιάσεις. Αρχαιότερος μεταξύ αυτών είναι ο στρατηγός Σαράφης, απέναντί του δε οι κυβερνητικοί εμπειρογνώμονες τηρούν όλους τους τύπους της στρατιωτικής πειθαρχίας. Οι σύνεδροι λαμβάνουν τας θέσεις των.
Κάθεται ο κ. Σοφιανόπουλος έχων δεξιά τον κ. Μακρόπουλον και αριστερά τον κ. Περ. Ράλλην. Οι εαμικοί εκπρόσωποι εκάθησαν απέναντι των κυβερνητικών. Εις το κέντρον ο κ. Σιάντος έχων δεξιά τον κ. Παρτσαλίδην και αριστερά τον κ. Τσιριμώκον.
Προκειμένου να αρχίση η συνεδρίασις, οι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες απεχώρησαν και παρέμειναν συνομιλούντες εις παρακείμενον δωμάτιον. Αμέσως μετά ταύτα ηγέρθη ο κ. Σοφιανόπουλος, όστις, αφού ανέγνωσε τον λόγον του απηυθύνθη εις φιλικόν τόνον προς τους εαμικούς εκπροσώπους, ειπών τα εξής περίπου: «Εχω να σας πω λίγα ακόμη λόγια. Βρισκόμαστε εδώ και για κάποιον άλλο σκοπό: να σώσουμε την υπόθεση του αριστερισμού απάνω στην οποία τόσες ελπίδες στηρίζονται. Εσείς είστε οι πρωτομάρτυρες, κανείς δε θα σας το αρνηθή, αλλά υπάρχουν και άλλοι που δούλεψαν γι” αυτή την ίδια ιδέα. Ας μη γελιόμαστε, ο κόσμος τραβάει προς τα αριστερά. Αλλά είμαι βέβαιος ότι κανένας από μας εδώ δε θα θελήση ν” αναλάβη ενώπιον της ιστορίας την τεράστια ευθύνη της συνεχίσεως της σημερινής καταστάσεως».
Ο κ. Σιάντος ηγέρθη καταφανώς συγκεκινημένος και απήντησεν εις τον κ. Σοφιανόπουλον ως εξής: «Συμφωνούμε όλοι μας σ” αυτά που είπατε. Ολοι αισθανόμαστε ότι δεν πρέπει να συνεχιστή αυτή η κατάσταση και δε θα συνεχιστή. Θα βρούμε τρόπο να δώσουμε τα χέρια»»
Ο πρόεδρος λοιπόν της διάσκεψης Υπουργός Εξωτερικών Σοφιανόπουλος, πρόεδρος επίσης του Αγροτικού Κόμματος, δηλώνει από την αρχή …αριστεριστής(!) και θέτει σαν στόχο της την διάσωση της αριστεράς!
Η συγκλονιστική στιγμή της παράδοσης των όπλων από τους δακρυσμένους αντάρτες
Γνώρισε άλλωστε και ο ελληνικός λαός τον τρόπο της «εφαρμογής» των συμφωνηθέντων… Το όργιο τρομοκρατίας που ακολούθησε, οδήγησε αργότερα τον Μήτσο Παρτσαλίδη να πει: «Δεν τόκοβα καλύτερα το χέρι μου που υπέγραφα…»
Πριν προχωρήσουμε στα ιστορικά και πολιτικά στοιχεία της Συμφωνίας της Βάρκιζας, θα θέλαμε να ξεκαθαρίσουμε τα εξής:
-Δεν προσεγγίζουμε τις συντριπτικά βαριές στιγμές στην ιστορία του επαναστατικού κινήματος με την πρόθεση να «δικάσουμε» τους ηγέτες ενός κινήματος με την ασφάλεια της απόστασης των 68 χρόνων που μας χωρίζουν, όσο και αν αποδείχτηκαν «λιποβαρείς» πολιτικά στο ζύγι της Ιστορίας, εργατικά στελέχη αυτοί απέναντι στις αλεπούδες του εγγλέζικου ιμπεριαλισμού.
-Πολύ περισσότερο δεν «χρεώνουμε» τη Βάρκιζα στους σημερινούς αγωνιστές του κομμουνιστικού κινήματος σε όποιο χώρο και αν βρίσκονται. Θεωρούμε ωστόσο χρήσιμο να προσεγγίζουν οι σημερινοί αγωνιστές τα ιστορικά γεγονότα εμβαθύνοντας πολιτικά στο «πάχος» της Ιστορίας, όχι για να βγάζουμε τα μάτια ο ένας του άλλου, αλλά για να βγάζουμε πολύτιμα συμπεράσματα για το σήμερα. Δεν πρέπει επίσης να μας διαφεύγει ότι μετά τη Βάρκιζα ακολούθησε η εποποιία του ΔΣΕ.
Προχωρώντας λοιπόν στο πολιτικό μέρος του μικρού μας αφιερώματος, παραθέτουμε αρχικά κάποια αποσπάσματα από το ΔΟΚΙΜΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΚΚΕ Α’ ΤΟΜΟΣ 1918-1949 σελ. 494 (εκδόσεις ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ, Αθήνα 2011)
27. Η Συμφωνία της Βάρκιζας
Η σύγκρουση του Δεκέμβρη 1944, που κράτησε 33 μέρες, στάθηκε ένας ηρωικός αγώνας για τη λευτεριά και έγραψε μια λαμπρή σελίδα στην ιστορία της δημοκρατικής αντιιμπεριαλιστικής πάλης του ελληνικού λαού.
Οι μαχητές του ΕΛΑΣ, της Εθνικής Πολιτοφυλακής, όλος ο λαός πρόβαλαν σθεναρή αντίσταση στους καινούργιους κατακτητές. Τελικά, μπροστά στις υπέρτερες αριθμητικά δυνάμεις, η αντίσταση του ΕΛΑΣ και του λαού της Αθήνας-Πειραιά κάμφθηκε.
Στην έκβαση της μάχης του Δεκέμβρη, εκτός από την ανεπάρκεια των δυνάμεων και των πολεμικών μέσων του ΕΛΑΣ, έχουν συντελέσει και οι εξής παράγοντες: Η ηγεσία του Κόμματος αιφνιδιάστηκε από τα γεγονότα και αντέδρασε σπασμωδικά. Ανασυγκρότησε την ΚΕ του ΕΛΑΣ, χωρίς επιτελείο και μηχανισμό, που ανέλαβε τη διεύθυνση της μάχης της Αθήνας. Παραμέρισε το ΓΣ του ΕΛΑΣ, που διέθετε επιτελείο και υπηρεσίες και ανέθεσε στον Σαράφη και τον Άρη, με τις κύριες δυνάμεις του ΕΛΑΣ, δευτερεύουσα αποστολή εναντίον του ΕΔΕΣ στην Ήπειρο. Δε συγκέντρωσε έγκαιρα τις βασικές δυνάμεις του ΕΛΑΣ στην Αθήνα, που ήταν το κύριο μέτωπο και δεν οργάνωσε αποτελεσματική επίθεση από τις πρώτες μέρες. Επίσης, δεν εμπόδισε τα διάσπαρτα στην ελληνική επαρχία βρετανικά στρατιωτικά τμήματα να μεταφερθούν στην Αθήνα και να πάρουν μέρος στις μάχες.
Ακόμη η ηγεσία του κινήματος δεν είχε προβλέψει ότι η κατάσταση πιθανόν να οδηγούνταν από τους Αγγλους και την αντίδραση σε ένοπλη σύγκρουση με επίκεντρο την πρωτεύουσα. Σ” αυτό οφείλεται και η μη έγκαιρη κατάρτιση σχεδίου. Το σχέδιο αντιμετώπισης της κατάστασης καταρτίστηκε εκ των υστέρων, όταν οι Αγγλοι και η αντίδραση είχαν προχωρήσει στην ένοπλη επέμβαση και μάλιστα και τότε ακόμα δε στρεφόταν εναντίον τους, αλλά εναντίον των δυνάμεων της ελληνικής αντίδρασης.
Στις 11 του Γενάρη 1945 ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και τους Αγγλους υπογράφτηκε ανακωχή που καθόριζε ημερομηνία κατάπαυσης του πυρός την 14.1.1945.
Σύμφωνα με τους όρους της ανακωχής, οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ υποχρεώνονταν ως τις 18 του Γενάρη 1945 να εκκενώσουν τις περιοχές της Αττικοβοιωτίας-Εύβοιας, ένα μεγάλο τμήμα του Νομού Φθιωτιδοφωκίδας και το μεγαλύτερο• μέρος του Νομού Μαγνησίας. Επίσης, ν” αποσυρθούν από ένα τμήμα του Νομού Θεσσαλονίκης και την πόλη της Θεσσαλονίκης, τα νησιά Ζάκυνθο, Κύθηρα και Σποράδες, καθώς και ολόκληρη τη Βόρεια Πελοπόννησο.
Σ” αυτές τις συνθήκες άρχισαν στις 2 του Φλεβάρη 1945 στη Βάρκιζα Αττικής διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις αντιπροσωπείες του ΕΑΜ και της κυβέρνησης Πλαστήρα για το σταμάτημα της αιματοχυσίας και την αποκατάσταση της ειρήνης και της πολιτικής ομαλότητας στη χώρα.
Ύστερα από 10ήμερες συζητήσεις, στις 12 του Φλεβάρη 1945, υπογράφτηκε το κείμενο της συμφωνίας που είναι γνωστή σαν Συμφωνία της Βάρκιζας. (Βλέπε το πλήρες κείμενο της Συμφωνίας της Βάρκιζας στο βιβλίο Το ΚΚΕ. Επίσημα κείμενα, τόμος πέμπτος, σελ. 411-416.)
Στις διαπραγματεύσεις της Βάρκιζας το ΕΑΜ εκπροσώπησαν ο Γιώργης Σιάντος, Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ, ο Δημήτρης Παρτσαλίδης, Γενικός Γραμματέας της Κ Ε του ΕΑΜ και ο Ηλίας Τσιριμώκος, Γενικός Γραμματέας της ΕΛΔ. Την κυβέρνηση του Ν. Πλαστήρα εκπροσώπησαν ο I. Σοφιανόπουλος, υπουργός Εξωτερικών, ο Π. Θ. Ράλλης, υπουργός Εσωτερικών και ο I. Μακρόπουλος, υπουργός Γεωργίας.
Στα κύρια σημεία της συμφωνίας προβλεπόταν ότι η κυβέρνηση θα έπρεπε να εξασφαλίσει την ελεύθερη εκδήλωση των πολιτικών φρονημάτων όλων των πολιτών, το σεβασμό των ατομικών ελευθεριών και να προβεί στην κατάργηση κάθε ανελεύθερου νόμου. Προβλεπόταν επίσης η αποστράτευση των δυνάμεων του ΕΛΑΣ και η συγκρότηση Εθνικού Στρατού με κανονική στρατολογία, η εκκαθάριση του κρατικού μηχανισμού από τους συνεργάτες των κατακτητών και τους εγκάθετους της τεταρτοαυγουστιανής δικτατορίας. Καθοριζόταν, τέλος, η διενέργεια, στη διάρκεια του 1945, ελεύθερου δημοψηφίσματος και στη συνέχεια εκλογών Συντακτικής Συνέλευσης.
πηγή: Βαθύ Κόκκινο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου