Μπορεί η ιστορία να γράφεται συνήθως
από τους νικητές, όμως μερικά ιστορικά γεγονότα – όσο υποκειμενικά κι
αν τα διαβάζει κάποιος – είναι αδύνατον να αμφισβητηθούν και μένουν
ανεξίτηλα χαραγμένα στη μνήμη του χώρου και του χρόνου. Για παράδειγμα,
το Ολοκαύτωμα των Εβραίων από τους ναζί εγκληματίες είναι πέραν πάσης
αμφισβήτησης και στηλιτεύει αιώνια το όνειδος της φασιστικής και
ναζιστικής ιδεολογίας. Αλλά, και το όνειδος του δουλεμπορίου, αν δεν
είναι το ολοκαύτωμα της Αφρικής από τους δυτικούς αποικιοκράτες, τότε τι
άλλο μπορεί να είναι; Από τα τέλη του 16ου έως και το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα,
δηλαδή για πάνω από τριακόσια χρόνια, δώδεκα εκατομμύρια άνθρωποι
μεταφέρθηκαν βίαια από την Αφρική στον Νέο Κόσμο, δηλαδή στην Αμερική,
για να καταλήξουν δούλοι στις νέες κτήσεις των Ευρωπαίων.
Βρετανοί, Γάλλοι, Ισπανοί, Πορτογάλοι και Ολλανδοί
αποικιοκράτες είναι υπεύθυνοι για το φρικτό «maafa», λέξη που στη γλώσσα
σουαχίλι σημαίνει «ολοκαύτωμα» και «μεγάλη καταστροφή», ενώ και οι
μελετητές της αφρικανικής ιστορίας εξακολουθούν να τη χρησιμοποιούν,
οσάκις αναφέρονται στο τραγικό γεγονός της δουλείας. Αρκεί μόνο να
αναφέρουμε τη διαβόητη ολλανδική εταιρεία των Δυτικών Ινδιών – WIC – που
ιδρύθηκε το 1602. Το 1640 μετέφερε «μόνο» τρεις χιλιάδες σκλάβους τον
χρόνο. Λόγο αργότερα, το 1660, ο αριθμός των σκλάβων που μετέφερε ανήλθε
σε εκατοντάδες χιλιάδες. Παράλληλα, η WIC κατόρθωσε να θέσει υπό τον
έλεγχό της ολόκληρη σχεδόν την Ακτή των Σκλάβων στη Δυτική Αφρική. Από
εκεί τα πλοία της σάλπαραν για τον νέο κόσμο φορτωμένα με ανθρώπινες
υπάρξεις προορισμένες κατευθείαν για την ίδια την κόλαση…
CARICOM: GET UP STAND UP, STAND UP FOR YOUR RIGHTS
Η Καραϊβική, κόντρα στους πρώην ευρωπαίους αποικιοκράτες
– αυτή είναι με λίγα λόγια η κεντρική ιδέα της κίνησης της διακρατικής
κοινότητας δεκαπέντε χωρών της Καραϊβικής, που ζητάει να αποζημιωθούν
για τη δική τους «maafa», για το δικό τους «ολοκαύτωμα» που προξένησε το
καθεστώς δουλείας στους προγόνους τους και κατ’ επέκταση σε αυτούς. Πιο
συγκεκριμένα, δια στόματος του Ραλφ Γκονσάλβεζ, Πρωθυπουργού του Αγίου
Βικεντίου και Γρεναδίνων και νέου προέδρου της CARICOM, οι δεκατέσσερις
από τις δεκαπέντε χώρες που την απαρτίζουν ζητούν αποζημίωση ύψους
πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ από τρεις ευρωπαϊκές χώρες – τη Βρετανία, τη
Γαλλία και την Ολλανδία – με την αιτιολογία πως τόσο η φτώχεια όσο και η
απουσία οποιασδήποτε προοπτικής ανάπτυξης είναι οι δύο καταστάσεις που
αντιμετωπίζουν ως άμεσες επιπτώσεις της δουλείας.
Η διεκδίκηση της αποζημίωσης στηρίζεται σε δύο άξονες:
από τη μια, στην αποζημίωση για την εξόντωση από τις αποικιοκρατικές
δυνάμεις των αυτοχθόνων κατοίκων των νησιών και, από την άλλη, στην
αποζημίωση για προβλήματα υγείας που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οι
σημερινοί κάτοικοι των νησιών αυτών. «Ακόμη και σήμερα, μεταξύ των
ατόμων αφρικανικής καταγωγής η συχνότητα εμφάνισης διαβήτη και υπέρτασης
είναι μεγαλύτερη από οποιοδήποτε άλλο μέρος του κόσμου», ανέφερε ο
Γκονσάλβες από το βήμα του ΟΗΕ αφότου ανακοίνωσε την πρόθεση των χωρών
που εκπροσωπεί να ζητήσει αποζημίωση για το δικό τους «ολοκαύτωμα».
Η ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ
Ο λόγος της απαίτησης αποζημίωσης είναι και προφανής και
εύλογος: όλοι όσοι δεν αντιμετώπισαν τις απάνθρωπες συνθήκες της
δουλείας, άφησαν πίσω τους πιο υγιείς απογόνους. Η δουλεία λοιπόν δεν
συνιστά ένα «στιγμιαίο» και «άπαξ», αλλά ένα διαρκές έγκλημα κατά της
ανθρωπότητας, για δύο διαφορετικούς αλλά και συγχρόνως παράλληλους
λόγους. Ο ένας είναι αυτή καθεαυτή η πράξη της ολοκληρωτικής υποδούλωσης
ανθρώπου από άνθρωπο. Ο δεύτερος λόγος είναι η ολέθρια συνέπεια αυτής
της πράξης – το δουλεμπόριο. Η άμεση συνέπεια και της δουλείας και του
δουλεμπορίου αποδεικνύεται καταλυτική και σε βάθος χρόνου. Διότι ακόμη
και αν οι σκλάβοι σπάσουν τα δεσμά τους, οι απόγονοί τους – για γενιές
ολάκερες – θα είναι έρμαια της τραγικής τους μοίρας για πάρα πολύ καιρό
ακόμη.
Η Δύση πρέπει να αναγνωρίσει τη ρατσιστική της ιστορία –
η οποία της επέτρεψε να ευημερήσει πάνω στο νωπό αίμα των λαών και των
εθνοτήτων που τόσο στυγνά κατέκτησε, λεηλάτησε και εντέλει εξαφάνισε –
και να ζητήσει συγνώμη. Όμως, ακόμη και σήμερα η Δύση δεν έχει πάψει να
εκμεταλλεύεται υπογείως το επικερδές σύγχρονο δουλεμπόριο, ενώ επισήμως
το καταδικάζει. Από τη μια μεριά, κλείνει τα σύνορά της και διώκει τους
μετανάστες βαφτίζοντάς τους «λαθρομετανάστες». Από την άλλη μεριά, η
υποκριτική της αυτή στάση γαλουχεί τους πολίτες της να μισούν και να
εχθρεύονται όχι μόνο τους παράτυπους αλλά και τους «νόμιμους»
μετανάστες, τους οποίους φυσικά χρησιμοποιούν ανενδοίαστα για δουλειές
που εν πολλοίς οι ίδιοι απαξιώνουν να κάνουν – και την ίδια στιγμή όμως
τους μέμφονται ότι τους παίρνουν τάχα τη δουλειά τους. Ολόκληρο αυτό το
σχιζοειδές ψυχολογικό σχήμα έχει οδηγήσει στη ζοφερή σύγχρονη
πραγματικότητα που όλοι μας βιώνουμε: ολάκερη σχεδόν η ευρωπαϊκή ήπειρος
απειλείται ανοιχτά πια από την εγκαθίδρυση της ξενοφοβίας του ρατσισμού
και, πολύ φοβούμαστε, οσονούπω του φασισμού-ναζισμού.
Με αυτήν την έννοια λοιπόν, λέμε «τον φασισμό βαθιά
κατάλαβέ τον». Κοντολογίς, ο φασισμός έχει βαθιές ιστορικές ρίζες στην
Ευρώπη και δεν είναι απλώς απόρροια των οικονομικών κρίσεων και των
πολεμικών επεισοδίων της. Άρα, πιθανόν, ο φασισμός και ο ναζισμός να μην
είναι η ιστορική εξαίρεση αλλά ο ιστορικός κανόνας της «σκοτεινής
ηπείρου» που ακούει στο όνομα Ευρώπη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου