Τα λερωμένα, τ’ άπλυτα! Έργα και ημέρες μεταλλευτικών εταιρειών στον… Καναδά!

Έστω ότι θέλει κάποιος να παραβλέψει την αρνητική προϊστορία στην προστασία των πολιτών και περιβάλλοντος από την πλευρά την ελληνικής πολιτείας. Έστω ότι καλοπροαίρετα πείθεται από τα λόγια της τέως γραμματέως ΥΠΕΚΑ κ. Καραβασίλη πως η μεταλλευτική δραστηριότητα στο Κιλκίς θα είναι η πρώτη που όλα θα σχεδιαστούν και θα ολοκληρωθούν τέλεια (άσχετα αν σε πλείστες όσες περιπτώσεις “οι μεταλλευτικές / λατομικές δραστηριότητες ήταν μικρότερης ή μεγαλύτερης έκτασης περιβαλλοντικές καταστροφές” - δείτε τα πρακτικά συνεδρίασης Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής 16/02/2012.) Έστω...

Τι θα μπορούσε να πει αυτός ο “κάποιος” στα όσα περιγράφονται στο κείμενο που παρατίθεται στην συνέχεια και που αποδεικνύει πως ακόμα και στον Καναδά - στη χώρα του δικού μας “επενδυτή” El Dorado - οι μεταλλευτικές εταιρείες δεν φρόντισαν να αποτρέψουν την καταστροφή, να μην αφήσουν πίσω τους συντρίμμια, να μην βάλουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.

Δύο στοιχεία χρίζουν ιδιαίτερης προσοχής στο άρθρο: πρώτον το γεγονός πως μια δεκαετία αφότου έκλεισε το μεταλλείο τα προβλήματα όχι απλώς συνεχίζουν να υφίστανται αλλά μεγεθύνονται και επηρεάζουν άμεσα ανθρώπους και περιβάλλον. Και δεύτερον το κόστος της αποκατάστασης: μόνο το πρώτο σκέλος που αφορά στις άμεσες και επείγουσες διαδικασίας καθαρισμού ανέρχεται στα 372 εκατομμύρια ευρώ. Η ολοκλήρωση της διαδικασίας του πλήρους καθαρισμού και αποκατάστασης δεν έχει κοστολογηθεί ακόμη. Αυτό όταν για το έργο των Σκουριών η εγγυητική επιστολή ύψους 50 εκατομμυρίων ευρώ διαφημίζεται ως κάτι που θα πρέπει να μας καθησυχάζει.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο ottawacitizen.com στις 17/3/2013, μόλις 4 ημέρες πριν την 21/3/2013, ημέρα που το Περιφερειακό Συμβούλιο Κεντρικής Μακεδονίας, αποφάσισε κατά πλειοψηφία να μας βαφτίσει χωροταξικά “μεταλλευτική περιοχή” και να σχεδιάσει για εμάς ως ανάπτυξη τη μεταλλευτική δραστηριότητα. Προφανώς η ενημέρωση που λαμβάνουν δεν εμπεριέχει άρθρα σαν το παρακάτω...

Φόβοι απελευθέρωσης αρσενικού:  η ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Καναδά σχεδιάζει επείγον καθαρισμό τοξικού ορυχείου

Στην περιοχή Yellowknife του Καναδά ομοσπονδιακοί αξιωματούχοι σχεδιάζουν επείγουσες διαδικασίες καθαρισμού ενός εγκαταλειμμένου μεταλλείου χρυσού που καταρρέει, καθώς αντιμετωπίζουν τον άμεσο κίνδυνο απελευθέρωσης τεράστιων ποσοτήτων αρσενικού, αμίαντου και άλλων τοξικών ουσιών.

Ο Mark Palmer, ανώτερος σύμβουλος για θέματα Ιθαγενών και Ανάπτυξης του Βορρά στο έργο Giant Mine Project, λέει πως “πρόκειται για ιδιαίτερα τρομακτικά υλικά”. Και περιγράφει τον προτεινόμενο καθαρισμό των υπό κατάρρευση και γεμάτων από δηλητήρια εγκαταστάσεων και στοών στις όχθες της λίμνης Great Slave ως μία εξαιρετικά επείγουσα διαδικασία.

“Ανησυχούμε πως θα καταρρεύσουν και αν συμβεί κάτι τέτοιο θα έχουμε διαρροή”.

Το μεταλλείο Giant Mine λίγο έξω από το Yellowknife ήταν ο οικονομικός στυλοβάτης της περιοχής για 50 χρόνια. Ο χρυσός του όμως βρισκόταν σε αρσενοπυριτικά πετρώματα. Και έτσι όταν τελικά το μεταλλείο έκλεισε το 2004, περίπου 237.000 τόννοι ιδιαίτερα τοξικού, υδατοδιαλυτού τριοξείδιου του αρσενικού παρέμειναν στην περιοχή.

Το μεγαλύτερο μέρος του αρσενικού, συγκεντρωμένο με μορφή σκόνης σε τεράστιους σωρούς, τοποθετήθηκε μέσα σε 15 υπόγειους θαλάμους, κάποιοι από τους οποίους είναι αρκετά μεγάλοι για να χωρέσουν μία πολυκατοικία 11 ορόφων. Περίπου 3.600 κυβικά μέτρα αρσενικού και μολυσμένων με αρσενικό υλικών παρέμειναν στην επιφάνεια μέσα σε κτιριακές εγκαταστάσεις, μη περιορισμένα και σε πολλές περιπτώσεις εκτεθειμένα στα στοιχεία της φύσης.

Το μεγαλύτερο έργο περιβαλλοντικής αποκατάστασης στην ιστορία του Καναδά, ύψους 488 εκατομμυρίων δολαρίων Καναδά (περίπου 372 εκκατομύρια ευρώ), για τον καθαρισμό των εγκαταστάσεων και τον ασφαλή εγκλεισμό του αρσενικού στους υπόγειους θαλάμους, βρίσκεται υπό εξέταση και σχεδιασμό από την επιτροπή ελέγχου περιβάλλοντος. Όμως, οι αναφορές των μηχανικών αναφέρουν πως η κατάσταση τόσο των κτιριακών εγκαταστάσεων όσο και ορισμένων από τους υπόγειους θαλάμους έχει επιδεινωθεί τόσο πολύ που η διαδικασία καθαρισμού πρέπει να ξεκινήσει άμεσα προκειμένου να περιορίσουν την απελευθέρωση των διαφόρων δηλητηρίων. Στα δηλητήρια αυτά περιλαμβάνονται επίσης υδράργυρος, κυάνιο και PCB (σημείωση μεταφραστή: τα PCB είναι τοξικά χημικά που η χρήση τους έχει απαγορευτεί στις ΗΠΑ από το 1979.)

Στην έκθεση του τμήματος ελέγχου περιβάλλοντος αναφέρεται πως “σε πολλές από τις υπόγειες δομές (στοές και θάλαμοι) έχουν εμφανιστεί σημαντικά προβλήματα σταθερότητας,  που έχουν οδηγήσει και στη δημιουργία καταβοθρών στην επιφάνεια”.

“Υπάρχει η πιθανότητα για σοβαρές συνέπειες στο περιβάλλον και στον ανθρώπινο πληθυσμό από την πτώση επιχρισμάτων, την μερική κατάρρευση των κτιριακών εγκαταστάσεων και την έκθεση ανθρώπων και αγρίων ζώων σε αρσενικό και αμίαντο” συνεχίζει η ίδια έκθεση.

Η δηλητηρίαση από αρσενικό αρχικά εκδηλώνεται με πονοκεφάλους, σύγχυση, έντονη διάρροια και ζαλάδα. Όταν η δηλητηρίαση γίνεται οξεία, τα συμπτώματα συμπεριλαμβάνουν διάρροια, εμετούς, αιματουρία, μυϊκές κράμπες, απώλεια του τριχωτού της κεφαλής, στομαχόπονο και σπασμούς. Αν συνεχιστεί η έκθεση στο αρσενικό επέρχεται κώμα και στην συνέχεια θάνατος.

Φωτογραφίες από την περιοχή δείχνουν σωρούς αρσενικού με μορφή σκόνης να κείτονται εκτεθειμένοι στους παλιούς αεραγωγούς που την μετέφεραν υπόγεια. Οι αεραγωγοί αυτοί σιγά - σιγά αποκολλώνται από τα κτίρια στα οποία ήταν στερεωμένοι καθώς οι τσιμεντένιες και ξύλινες κολώνες που τους στήριζαν καταρρέουν.

Το χιόνι και η βροχή πέφτουν ανεμπόδιστα μέσα από τρύπες στους τοίχους και στην οροφή πάνω σε μολυσμένο από αρσενικό εξοπλισμό. Και η μόνωση και οι σωλήνες που περιέχουν αμίαντο διαλύονται και σκορπίζονται, καθώς είναι εκτεθειμένα στον άνεμο.

Οι υπόγειοι θάλαμοι στους οποίους είναι “αποθηκευμένη” η μεγαλύτερη ποσότητα αρσενικού αντιμετωπίζουν διπλό κίνδυνο: κατάρρευση της επιφάνειας από πάνω τους αλλά και του ενδιάμεσου “πατώματος” με άλλους θαλάμους και στοές που βρίσκονται βαθύτερα. Η κύρια καμινάδα του παλιού μεταλλείου ήδη καταρρέει.

Ο κύριος Palmer τονίζει πως οι εργασίες πρέπει να ξεκινήσουν το καλοκαίρι, πριν οι διάφορες τοξικές ουσίες αρχίσουν να διαφεύγουν στο περιβάλλον. “Υποστηρίζουμε πως μπορεί να συμβεί. Και το ρίσκο είναι πολύ μεγάλο και μη αποδεκτό. Ο κύριος στόχος μας είναι η υγεία και η ασφάλεια των κατοίκων αυτής της βορεινής περιοχής και των ανθρώπων που θα εργαστούν για τον καθαρισμό.” Ελπίζει πως οι απαραίτητες εγκρίσεις θα βρίσκονται στα χέρια τους ως τον Ιούνιο.

Αλλά και η ίδια η διαδικασία καθαρισμού είναι επικίνδυνη. Το χειρότερα επιμολυσμένο κτίριο, αυτό στο οποίο γινόταν ο διαχωρισμός αρσενικού και χρυσού, θα πρέπει να σφραγιστεί πριν ξεκινήσουν να το κατεδαφίζουν. Και οι εργαζόμενοι θα πρέπει να φορούν στολές αντιμετώπισης βιολογικών απειλών και να αναπνέουν αέρα από φιάλες.

Όσο γίνεται περισσότερο από το αρσενικό θα πρέπει να συλλεχθεί και να σταλεί σε υπόγειους χώρους αποθήκευσης. Τα μπάζα από τα κτίρια θα πρέπει να αφαιρεθούν από την περιοχή και να αποθηκευτούν ως που να ξεκινήσει ο καθαρισμός και η αποκατάσταση τους.

Ο κύριος Palmer εκτιμά πως η επείγουσα διαδικασία καθαρισμού θα διαρκέσει δύο καλοκαίρια (σημείωση μεταφραστή: η περιοχή βρίσκεται στον βόρεια Καναδά όπου ο χειμώνας είναι αρκτικός.) Ως τότε θεωρεί πως το σχέδιο για τον πλήρη καθαρισμό και αποκατάσταση της περιοχής θα έχει ολοκληρωθεί και εγκριθεί. Σε ότι αφορά στο κόστος της διαδικασίας του πλήρους καθαρισμού και αποκατάστασης δεν μπορεί να κάνει κάποια πρόβλεψη, καθώς το έργο τώρα έχει ξεκινήσει να δέχονται προσφορές από ενδιαφερόμενες εταιρείες.

Όποιο όμως και να είναι το κόστος, θα επιβαρύνει τους φορολογούμενους. Το Giant Mine είχε δημιουργηθεί πριν οι μεταλλευτικές εταιρείες αρχίσουν να είναι υποχρεωμένες να καταθέτουν εγγυητικές επιστολές για την αποκατάσταση περιβαλλοντικών ζημιών.

Το κόστος αντιμετώπισης του άμεσου τοξικού κινδύνου του Giant Mine είναι η τελευταία προσθήκη στην πικρή κληρονομιά του μεταλλείου.

Αν και κάποτε παρείχε τα μέσα για να ζήσουν κάποιες γενιές κατοίκων του Yellowknife, στο Giant Mine το 1992 έλαβε χώρα μία από τις πιο βίαιες συγκρούσεις μεταξύ εργαζομένων και εταιρείας που είχε ως αποτέλεσμα μια προμελετημένη υπόγεια έκρηξη στην οποία σκοτώθηκαν εννέα μεταλλωρύχοι.

Μετά από αυτό το γεγονός, η ιδιοκτήτρια εταιρεία Royal Oak Mines πτώχευσε, αφήνοντας το ταμείο παροχής συντάξεων εξαιρετικά μειωμένο. Πολλοί από τους μακρόχρονα εργαζόμενους πήραν μόνο ένα μέρος από τα οφειλόμενα χρήματά τους.

Οι χήρες των δολοφονημένων μεταλλωρύχων αναγκάστηκαν να περάσουν πολλά χρόνια αγωνιζόμενες στα δικαστήρια για να κερδίσουν αποζημίωση 10 εκατομμυρίων δολαρίων, την οποία τελικά και έχασαν στο Ανώτατο Δικαστήριο.

Ο καταδικασμένος για τις δολοφονίες απεργός Roger Warren συνεχίζει να εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης.

 

πηγή: Μέτωπο αγώνα ενάντια στα μεταλλεία σε Κρούσια και Πάϊκο