Οι κομιστές του αυταρχισμού

Ο Νεοφιλελευθερισμός, οικονομική θεωρία που, αρχικά, προτάχθηκε από την σχολή του Σικάγο και τον Μίλτον Φρίντμαν, είναι μια από τις αντικοινωνικές ιδεολογίες που δεν έχει τη δυνατότητα να πείσει τις μάζες μέσω της ειλικρινούς κατάθεσης επιχειρημάτων και του καθαρού λόγου. Παρότι έχει καθιερωθεί ως η ηγεμονική ιδεολογία στο Δυτικό κόσμο, δύσκολα θα εντοπίσει κανείς ακόμα και εντός της αστικής τάξης (ή των ψηφοφόρων των κυρίαρχων αστικών κομμάτων που συνήθως προέρχονταν από τα μεσαία στρώματα), πολλούς πολίτες που να αυτοπροσδιορίζονται ως νεοφιλελεύθεροι. Ούτε βέβαια υπάρχει (ή θα μπορούσε να υπάρξει) κάποιο κίνημα (με την έννοια της πηγαίας έκφρασης ενός κομματιού της κοινωνίας) που να προτάσσει την αυτορυθμιζόμενη αγορά, την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, την σταδιακή μετάλλαξη του ανθρώπου σε homo economicus.

Πώς, λοιπόν, μπορεί να κυριαρχεί μία ιδεολογία που, φαινομενικά, δεν έχει μία σοβαρή βάση στην κοινωνία; Πολύ απλά, είναι μια σύνθεση ιδεών που προέρχεται από τα πάνω, εξυπηρετεί αποκλειστικά τα συμφέροντα μίας μειοψηφίας που ωφελείται από τις οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες, και χρησιμοποιεί τα κυρίαρχα ΜΜΕ και μέρος της πολιτικής τάξης, ώστε να καλλιεργήσει τον ορθολογισμό της αγοράς, αποκλείοντας παράλληλα οποιαδήποτε άλλη κατεύθυνση.

Φαινομενικά μόνο, οι εκφραστές του νεοφιλελευθερισμού προτάσσουν την αποδυνάμωση του Κράτους. Στην πραγματικότητα, ναι μεν στρέφονται κατά του κρατικού παρεμβατισμού στην οικονομία, που όπως λένε διαταράσσει τη λειτουργία της αγοράς, από την άλλη υπερασπίζονται ένα ισχυρό Κράτος που δεν θα στρέψει τη δύναμη του στην προστασία των αδύναμων (λες και το έκανε ποτέ…), δεν θα θέσει περιορισμούς στην κερδοσκοπία, θα χρησιμοποιηθεί όμως ώστε να καταστείλει οποιεσδήποτε κοινωνικές αντιδράσεις, να ανοίξει νέες αγορές ιδιωτικοποιώντας πχ την εκπαίδευση και την υγεία ή στέλνοντας στρατεύματα στο Ιράκ, και να βοηθήσει με τα χρήματα των φορολογουμένων την οικονομική ολιγαρχία, κρατικοποιώντας τα χρέη της. Δεν είναι, άλλωστε, καθόλου τυχαία η παγκόσμια σιωπή των Νεοφιλελεύθερων όταν οι Αμερικανοί πολίτες έσωζαν τη Lehman Brothers, ή όταν οι Έλληνες χάριζαν το υγιές κομμάτι της Αγροτικής Τράπεζας στην τράπεζα Πειραιώς.

Η μετάβαση,βέβαια, από έναν κρατικά επιδοτούμενο καπιταλισμό (ευρωπαϊκά επιδοτούμενο στην περίπτωση μας) σ’ ένα Νεοφιλελεύθερο οικονομικό σύστημα, δεν είναι απλή υπόθεση. Η ανθρωπιστική κρίση που βιώνουμε σήμερα συμπεριλαμβάνεται στο πρόγραμμα αυτής της μετάβασης. Οι αντιδράσεις από ανθρώπους που χάνουν τη δουλειά τους ή αδυνατούν να επιβιώσουν ήταν κι αυτό φυσικά αναμενόμενο και όχι πρωτοφανές. Αυτό που δεν συμπεριλαμβάνεται στο συνταγολόγιο των οικονομολόγων, και ήταν μη αναμενόμενο, είναι η ανάδειξη ενός αντίπαλου δέους, η σταδιακή και βήμα-βήμα διαμόρφωση ενός διεθνούς, αν και ανομοιογενούς, κινήματος που προτάσσει ιδέες ακατανόητες για κάποιον που εντοπίζει την πρόοδο μέσα από τους δείκτες της ανάπτυξης. Η ισπανική κυβέρνηση δεν περίμενε τους Αστουριανούς ανθρακωρύχους, ούτε την καθημερινή μεγένθυση της δράσης της CNT και της αναρχοσυνδικαλιστικής UGT. Η ελληνική κυβέρνηση δεν περίμενε τη βίαιη έκρηξη της 12ης Φλεβάρη, ούτε την ολοένα και μεγαλύτερη δυναμική του αντιεξουσιαστικού χώρου.

Πώς λοιπόν προσπαθεί η κυρίαρχη τάξη να αντιμετωπίσει κινδύνους που δεν μπορεί ούτε να κατανοήσει, ούτε να ενσωματώσει; Πώς θα περιόριζε την ατζέντα της δημόσιας συζήτησης στα μικρά και ασήμαντα, στην άρνηση χωρίς προτάσεις; Τα βασικά της όπλα φαίνεται πως είναι τρία, και χαρακτηρίζουν περισσότερο ένα αυταρχικό καθεστώς, παρά ένα (έστω θεωρητικά) φιλελεύθερο πολιτικό σύστημα: α) ο αποπροσανατολισμός της κοινής γνώμης, β) η ρητορική του διχασμού, γ) η κρατική τρομοκρατία. Τίποτε από τα παραπάνω, φυσικά, δεν είναι κάτι καινοφανές, καθώς εχουν χρησιμοποιηθεί πολλές φορές στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς. Η χρόνια αποπολιτικοποίηση, όμως, η απάθεια και η έλλειψη ιστορικής μνήμης μεγάλου μέρους της κοινωνίας, καθιστούν τις τεχνικές αυτές πάντα επίκαιρες, και πολύ συχνα αποτελεσματικές. Το παρών άρθρο δεν στοχεύει στο να αναλύσει και να ερμηνεύσει όλες τις περιπτώσεις εφαρμογής της παραπάνω στρατηγικής, αλλά θα εστιάσει, χάριν παραδείγματος, στην κυρίαρχη επικοινωνιακή πολιτική, που εκφράζεται μέσα από μία μόνο εφημερίδα και από έναν μόνο αρθρογράφο. Η εφημερίδα που επιλέξαμε, λοιπόν, ως χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το πρώτο σε κυκλοφορία έντυπο και προβεβλημένο μέσα από τηλεοπτικά κανάλια, Πρώτο Θέμα, του Θέμου Αναστασιάδη, και ο αρθρογράφος, ο βραβευμένος ως κορυφαίος οικονομικός δημοσιογράφος για το 2010, Δημήτρης Μαρκόπουλος (1).

Ας μιλήσουμε για αποπροσανατολισμό…Το τελευταίο άρθρο του κυρίου Μαρκόπουλου έχει τον απόλυτα ξεκάθαρο τίτλο «Πρόσωπο της χρονιάς ο Μιχαλολιάκος». Το άρθρο αυτό, λοιπόν, μας υποδεικνύει πως όσο καθυστερεί η «επαναφορά στην ηρεμία και τη νομιμότητα», τόσο θα γιγαντώνεται η Χ.Α, η οποία όπως λέει είναι «κόντρα στο ρεύμα» και «εκτός γραμμής». Μας παρουσιάζει τον αρχηγό της νεοναζιστικής συμμορίας ως «καλό γνώστη της ιστορίας αλλά και πρώην λοκατζή, που ξέρει πώς να κινείται όχι σε ομαλό πολιτικό πεδίο, αλλά σε ανώμαλο». Όλα αυτά, για την οπλοφόρα κοινοβουλευτική αυτή παρεΐτσα που μπλόκαρε τη σύσταση εξεταστικής για την Αγροτική, ζήτησε αποζημιώσεις για τα τραπεζικά καταστήματα και τις πολυεθνικές που υπέστησαν ζημιές κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων, στράφηκε ενάντια στις διαδηλώσεις των ναυτεργατών, υπερασπίστηκε σθεναρά τις φοροαπαλλλαγές των εφοπλιστών, ανέδειξε σε κόκκινες γραμμές του νέου μνημονίου τις περικοπές σε στρατιωτικούς εξοπλισμούς και αστυνομία, καταψήφισε την πρόταση για εξεταστική επιτροπή στην υπόθεση της λίστας Λανγκάρντ(έστω κι αν μετά από το ντόρο που προκλήθηκε αναγκάστηκε να ανακαλεσει). Πέρα από το θαυμαστό κοινοβουλευτικό της έργο,βέβαια, και πολύ σημαντικότερη, είναι η δράση της συμμορίας έξω απ’ τη Βουλή. Εκατοντάδες ξυλοδαρμένοι μετανάστες, επιθέσεις σε ομοφυλόφιλους, εμπρησμοί αυτοοργανωμενων χώρων, συνεργασία με την αστυνομία και σε πολλές περιπτώσεις αντικατάσταση της, μάλλον προκάλεσαν τον ενθουσιασμό του δημοσιογράφου, που αποτέλεσε από μόνος του την κριτική επιτροπή βραβείων. Κριτική επιτροπή που επιβράβευσε τον «Αγών του» για το ρατσισμό, το διχασμό, την ξενοφοβία, το φασισμό.

Το Πρώτο Θέμα, λοιπόν, όπως και η κυβέρνηση, δεν διαφημίζει τόσο τη νεοναζιστική συμμορία ώστε να ανεβάσει τα εκλογικά της ποσοστά. Αυτό είναι πιθανόν μία παράπλευρη βοήθεια προς τη Χ.Α. Την διαφημίζει ώστε να εξυπηρετήσει τη «θεωρία των δύο άκρων», τη λογική δηλαδή αυτή που λέει πως «η βία είναι μία, και πρέπει να την καταδικάζουμε απ’ όπου κι αν προέρχεται» και περιγράφει με τόση ευαισθησία ο ίδιος αρθρογράφος στο άρθρο «Αριστερή και Δεξιά Βία», που δημοσιεύτηκε ώστε να δικαιολογηθεί στην ουσία ο ταλιμπανισμός έξω απ’ το Χυτήριο ή στο «Στην εποχή των άκρων» όπου ταυτίζει την αριστερά με τους νεοναζί… Έτσι, τα κοντάρια που χρησιμοποιούνται σαν αλυσίδες προστασίας στις πορείες, ταυτίζονται με τα μαχαίρια των χρυσαυγιτών. Οι αντιασφυξιογόνες μάσκες που χρησιμοποιούνται σαν προσωπική άμυνα στον χημικό πολεμο που εξαπολύει το Κράτος έναντι των πολιτών, ταυτίζονται με τις κουκούλες των νεοναζί που ψάχνουν κάποιον κακομοίρη κάθε βράδυ στα σκοτάδια, ώστε να του δώσουν ένα μάθημα για το χρώμα που έτυχε να κληρονομήσει. Οι καταλήψεις των αντιεξουσιαστών, οι οποίες αποτελούν ζωντανούς αυτοοργανωμένους χώρους πολιτικής έκφρασης, ταυτίζονται με τα ορμητήρια των «ταγμάτων εφόδου» (τα οποία ορμητήρια φυσικά βαφτίζονται ως «γραφεία κόμματος»). Εξάλλου όσο κι αν οι αντιεξουσιαστές προτάσσουν την κοινωνική απελευθέρωση στην πράξη, όσες δράσεις αλληλεγγύης κι αν οργανώσουν, όσους αγώνες κι αν κάνουν στο δρόμο, αυτοί δεν θα έχουν ποτέ θέση στα κίτρινα φύλλα του Πρώτου Θέματος (ευτυχώς…). Θα είναι το «άλλο άκρο», το οποίο κακώς αντιμάχεται το διαφημιζόμενο άκρο, αυτό των νεοναζί.

Ας μιλήσουμε για διχασμό…Στο 13ο τεύχος του επίσημου περιοδικού του ΟΟΣΑ, «Cahiers de politique economique» (2), σ’ ένα κείμενο όπου ο Christian Morisson αναλύει τα μέσα πολιτικής χειραγώγησης των πολιτών κατά τη διάρκεια διαρθρωτικών μεταρρυθμίσων, τονίζεται πως «οι περικοπές στα λειτουργικά έξοδα του κράτους πλήττουν τους δημοσίους υπαλλήλους, αλλά οι κυβερνήσεις μπορούν να πάρουν την κοινή γνώμη με το μέρος τους αν κινηθούν ευέλικτα παρουσιάζοντας, με τη βοήθεια του Τύπου, αυτά τα μέτρα σαν μέτρα ισονομίας με το επιχείρημα, ότι εφόσον ζητούνται θυσίες από όλο το λαό, οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν γίνεται ν’ αποτελούν εξαίρεση (…) και να αναδείξει τη διαφθορά των δημοσίων υπαλλήλων αναδεικνύοντας τη σαν γενικευμένη».Κατά τον ίδιο, πρέπει επίσης «η κυβέρνηση να σταματήσει την αισιόδοξη ρητορική και να επιμείνει, ακόμα και υπερβάλλοντας, για τη σοβαρότητα των οικονομικών ανισορροπιών, να υπογραμμίζει τις ευθύνες των προκατόχων της και το ρόλο εξωγενών δυσμενών παραγόντων». Ο δημοσιογράφος Μαρκόπουλος,λοιπόν, επικαλούμενος μάλιστα σε αρκετά άρθρα τον ΟΟΣΑ (όπως στο «Από το “ποτέ” στο “πάντα” την Κυριακή » όπου καταγγέλει την τεμπελιά των Ελλήνων, την οικονομική καταστροφή που επιφέρει ο ελεύθερος χρόνος και την αχρηστία της αργίας) αναπαράγει τον διχαστική λογική του δημοσίου και ιδιωτικού υπαλλήλου, σαν να είναι δύο αντίπαλες κοινωνικές τάξεις και όχι εργαζόμενοι με διαφορετικά αφεντικά (οι μεν το Κράτος, οι δε τους ιδιώτες επιχειρηματίες). Ο αρθρογράφος που βραβεύτηκε ως «καλύτερος οικονομικός δημοσιογράφος»(!!!), λοιπόν, έχει προφανώς ενσωματώσει στην πένα του οδηγίες για τον καλύτερο παπαγαλισμό των οδηγιών που δίνει η Νεοφιλελεύθερη προπαγάνδα. Γράφει πως «Βρε δεν πάει η χώρα να χάνεται. Βρε δεν πάει οι άνεργοι στον ιδιωτικό τομέα να έχουν ξεπεράσει τα 1,2 εκατομμύρια ανθρώπους. Εκεί εμείς. Να υπερασπιζόμαστε τον δημόσιο τομέα. Τέτοιο ταμπού, τέτοια ορθοδοξία ούτε στην θρησκεία δεν θα βρει κανείς», στο άρθρο του «Μη των δημοσίων τους κύκλους τάραττε», όπως και σε πλείστα άλλα όπου υποστηρίζει το ανορθολογικό κι αντιεπιστημονικό επιχείρημα πως οι «οι απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων θα μειώσουν την ανεργία». Στην πραγματικότητα, ο πόλεμος αυτός εναντίον των δημοσίων υπαλλήλων δεν γίνεται ώστε να αποκατασταθεί η δικαιοσύνη στις προσλήψεις στο δημόσιο, ούτε φυσικά για την εξυγίναση των δημοσίων οικονομικών, αλλά αποκλειστικά και μόνο ώστε να επιτευχθεί η συνολική μείωση του κόστους εργασίας, η κατάργηση κάθε έννοιας εργατικού δικαίου, και η ιδιωτικοποίηση όλων των μέσων παραγωγής ή προσφοράς υπηρεσιών.

Φυσικά, δεν μπορούμε να παραλείψουμε τον διχασμό που επιχειρείται σε μια σειρά άρθρων (όπως το «Η Αριστερά της αρπαχτής » και άλλα), ανάμεσα σε δεξιούς και αριστερούς, όπου αναπαράγεται το εκ της άκρας δεξιάς κλισέ πως «η αριστερά φταίει για όλα» και «η αριστερά κυβερνάει ιδεολογικά τον τόπο». Σε αυτό το επιχείρημα που εκφράζεται από χείλη ηλιθίων, μισθωμένων παπαγάλων και νεοναζί έχουμε ήδη απαντήσει με το εκτενές άρθρο «που ήσουν εσύ περήφανε Ελληναρά», το οποίο μπορείτε να διαβάσετε εδώ .

Ας μιλήσουμε για κρατική τρομοκρατία… Μετά, λοιπόν, την απερίγραπτη χαρά του δημοσιογράφου στο άρθρο «Που χάθηκαν οι διαδηλωτές;», που διαψεύστηκε βέβαια στην πράξη, ήρθε η ώρα να εκφράσει τις θέσεις του για τους μετανάστες και την κρατική καταστολή. Τις περιγράφει, λοιπόν, σαφέστατα με έναν και μόνο τίτλο: «Στρατός στο δρόμο τώρα», όπου αναπαράγει την θέση όλων των ξενοφοβικών συντηρητικών στον πλανήτη πως «δεν είμαι ρατσιστής αλλά οι μετανάστες πρέπει να απελαθούν» και μάλιστα σ’ αυτό το παιχνίδι πρέπει «να μπει και ο Στρατός». Το Πρώτο Θέμα, ως επικοινωνιακό τανκ της κυβέρνησης, όπως και άλλες εφημερίδες και τηλεοπτικοί σταθμοί που εδώ και χρόνια επιδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό με διαφημίσεις, φρόντισε από την πρώτη στιγμή να συμμετέχει σ’αυτό το πάρτυ παραπληροφόρησης σχετικά με τη Βίλλα Αμαλίας, την ΑΣΟΕΕ και κάθε κρατική επίθεση σε αυτοοργανωμένους χώρους. Ίσως τα κλομπ και τα δακρυγόνα, οι χακί στολές και οι κλούβες να είναι η φανερή κρατική καταστολή, η οφθαλμοφανής βία του Κράτους έναντι των πολιτών. Η υποσυνείδητη βία, όμως, αυτή που ασκείται από διάφορους κονδυλοφόρους που στοχεύουν στην καταστολή της συνείδησης, τον κομφορμισμό και την απάθεια, αφήνει ίσως μεγαλυτερα τραύματα στην κοινωνία απ’ το ραβδί του μπάτσου.

Σημειώσεις
(1) Για να αποφύγουμε την παράθεση συνεχών link από το Πρώτο Θέμα, όλα τα αναφερθέντα άρθρα μπορείτε να τα βρείτε εδώ [Πρώτο Θέμα, Δημ.Μαρκόπουλος]

(2) The political Feasibility of Adjustment, Christian Morisson

πηγή: Eagainst