Πέμπτη 5 Σεπτεμβρίου 2019

Οι Μορφές της Ελευθερίας

Οραματιζόμενοι την πλήρη διάλυση της υπάρχουσας κοινωνίας, δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από το ζήτημα της εξουσίας – είτε είναι η εξουσία πάνω στη δική μας ζωή, η «κατάληψη της εξουσίας», ή η διάλυση της εξουσίας. Στη μετάβαση από το παρόν στο μέλλον, από το «εδώ» στο «εκεί», πρέπει να θέσουμε το ερώτημα: τι είναι εξουσία; Υπό ποιους όρους καταλύεται; Και τι σημαίνει η κατάλυση της; Πώς εμφανίζονται οι μορφές ελευθερίας, οι άμεσες σχέσεις της κοινωνικής ζωής από μια κρατικοποιημένη κοινωνία, μια κοινωνία στην οποία η κατάσταση της ανελευθερίας έχει φτάσει σε βαθμό παραλογισμού – στην κυριαρχία για αυτή την ίδια την κυριαρχία;


Ας ξεκινήσουμε με το ιστορικό γεγονός πως σχεδόν όλες οι μεγάλες επαναστατικές αναταραχές ξεκίνησαν αυθόρμητα: δείτε τις τρεις ημέρες της «αταξίας» που προηγήθηκε της κατάληψης της Βαστίλης τον Ιούλιο του 1789, την υπεράσπιση του πυροβολικού στο λόφο της Μονμάρτρης που κατέληξε στην Κομμούνα του Παρισιού του 1871, των διάσημων «πέντε ημερών» του Φεβρουαρίου 1917 στην Πετρούπολη, της εξέγερσης της Βαρκελώνης τον Ιούλιο του 1936, της κατάληψης της Βουδαπέστης και της εκδίωξης του ρωσικού στρατού το 1956. Σχεδόν όλες οι μεγάλες επαναστάσεις προήλθαν από τα κάτω από τη μοριακή κίνηση των «μαζών», της προοδευτικής εξατομίκευσης και της έκρηξης τους – μια έκρηξη που πάντοτε ξάφνιαζε τους αυταρχικούς «επαναστάτες».
Δεν μπορεί να υπάρξει διαχωρισμός της επαναστατικής διαδικασίας από τον επαναστατικό στόχο. Μια κοινωνία που βασίζεται στην αυτοδιαχείριση πρέπει να επιτευχθεί μέσω της αυτοδιαχείρισης. Αυτό συνεπάγεται τη σφυρηλασία ενός εαυτού (ναι, κυριολεκτικά την σφυρηλάτηση μέσα στην επαναστατική διαδικασία) και έναν πιθανό τρόπο αυτοδιαχείρισης του ίδιου. Αν ορίζουμε την «εξουσία» ως εξουσία του ανθρώπου πάνω στον άνθρωπο, η εξουσία τότε μπορεί να καταστραφεί μόνο μέσα από τη διαδικασία στην οποία ο άνθρωπος αποκτά την εξουσία πάνω στη δική του ζωή και στην οποία όχι μόνο «ανακαλύπτει» τον εαυτό του, αλλά πιο σημαντικό, διαμορφώνει τον εαυτό του σε όλες τις κοινωνικές του διαστάσεις.
Η ελευθερία, όπως είναι σχεδιασμένη, δεν μπορεί να «παραδοθεί» στο άτομο ως το «τελικό προϊόν» μιας «επανάστασης» – πολύ λιγότερο σαν μια «επανάσταση» που επιτυγχάνεται από τους κοινωνικά βάρβαρους οι οποίοι είναι υπνωτισμένοι από τα κόλπα της εξουσίας και της δύναμης. Μια κοινότητα και μια συνέλευση δεν μπορεί να γεννηθεί μέσω διατάγματος ή νομοθετήματος. Φυσικά μια επαναστατική ομάδα μπορεί εσκεμμένα και συνειδητά να επιδιώξει να προωθήσει τη δημιουργία αυτών των σχημάτων· αλλά εάν η συνέλευση και η κοινότητα δεν επιτρέπεται να εμφανιστούν οργανικά, εάν η ανάπτυξή τους δεν υποκινηθεί, εξελιχθεί και ωριμάσει μέσα από τις κοινωνικές διαδικασίες που υπάρχουν, δεν θα είναι πραγματικά λαϊκές μορφές. Η συνέλευση και η κοινότητα πρέπει να προκύψουν μέσα από την ίδια την επαναστατική διαδικασία· πράγματι, η επαναστατική διαδικασία πρέπει να είναι ο σχηματισμός της συνέλευσης και της κοινότητας, και μαζί της, η καταστροφή της εξουσίας. Η συνέλευση και η κοινότητα πρέπει να γίνουν «αγωνιστικές λέξεις», όχι μελλοντικές θεραπείες· πρέπει να δημιουργηθούν ως τρόποι αγώνα ενάντια στην υπάρχουσα κοινωνία και όχι ως θεωρητικές ή προγραμματικές αφηρημένες έννοιες. 
Είναι σχεδόν αδύνατο να τονίσω αυτό το σημείο αρκετά. Οι μελλοντικές συνελεύσεις των ανθρώπων στο τετράγωνο, τη γειτονιά ή την περιοχή – τα επαναστατικά τμήματα που θα γεννηθούν – θα βρίσκονται σε υψηλότερο κοινωνικό επίπεδο από όλες τις σημερινές επιτροπές, συνδικάτα, κόμματα και συλλόγους που στολίζονται με τους πιο έντονους «επαναστατικούς» τίτλους. Θα είναι οι ζωντανοί πυρήνες της Ουτοπίας στο αποσυντιθέμενο σώμα της αστικής κοινωνίας. Η συνάντηση σε αμφιθέατρα, θέατρα, αυλές, αίθουσες, πάρκα και – όπως οι πρόδρομοι τους, τα τμήματα του 1793 – σε εκκλησίες, θα είναι οι χώροι της απομαζοποίησης, γιατί η ίδια η ουσία της επαναστατικής διαδικασίας είναι άνθρωποι που ενεργούν ως άτομα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου