Αθήνα-Μάντσεστερ δύο τσιγάρα δρόμος

Αν υπάρχει μια παρατήρηση που μπορεί να κάνει κάποιος για την χριστουγεννιάτικη αθήνα φέτος το χειμώνα, αυτή δεν είναι οι άστεγοι ή τα άδεια μαγαζιά. Και τα δύο είχαν πληθύνει από πέρσι χωρίς να ενδιαφέρεται κανείς πραγματικά. Α λάθος, διάφοροι ευαίσθητοι της καθημερινής είχαν κάνει μια λιτανεία με ρεσώ υπέρ των κλειστών μαγαζιών. Αν υπάρχει λοιπόν ένα καινούργιο πράγμα στη χριστουγεννιάτικη αθήνα του τέλους του κόσμου, αυτό είναι η αιθαλομίχλη που νιώθεις συνεχώς παρούσα. Είτε βρίσκεσαι στα εξάρχεια, είτε στη σαμπέρμπια της δουκίσσης πλακεντίας. Μια μόνιμη παρουσία από καμένο ξύλο που προκαλεί μια σταθερή υγρασία στα μάτια. Δεν κάθισα αρκετά για να σκουπίζω το μουτζουρωμένο από την καρβουνόσκονη μέτωπό μου σαν να βρίσκομαι -χαμίνι- σε μυθιστόρημα του 19ου αιώνα. Ούτε θα μπορέσει ποτέ κανείς να συνδέσει μερικές χιλιάδες καρκίνους των πνευμόνων που αυτή η καρβουνόσκονη θα προκαλέσει, μετά από μια ντουζίνα χρόνια. Άλλωστε είναι γνωστό πως για τον καρκίνο του πνεύμονα ευθύνεται το κάπνισμα. Είτε καπνίζεις, είτε όχι.

Θα έβρισκα σχεδόν συγκινητική αυτή την πράξη αντίστασης των αθηνέζων, φέτος που τους ακρίβυναν το πετρέλαιο θέρμανσης. Θα μπορούσα μάλιστα να κατουρήσω στους τάφους της οικογένειας λάτση που κερδοσκοπεί απ’ όλη την ιστορία με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Θα μπορούσα να φανταστώ χειμαζόμενους φτωχούς που καίνε τα μαγκάλια τους για να ζεσταθούν. Αλλά δεν θα ήταν τίποτα παραπάνω από ρομαντισμός.

Διότι στον μεταμοντέρνο κόσμο που ζούμε, όλη αυτή τη ρύπανση και την αιθαλομίχλη δεν την προκαλούν οι φτωχοί. Διότι οι φτωχοί δεν έχουν τζάκια. Οι φτωχοί προτιμούν μια σόμπα αλογόνου ή μια σόμπα αερίου, δύο καθόλα αξιοπρεπείς προσπάθειες να ζεστάνουν το σπίτι τους. Η δεύτερη μάλιστα διαθέτει και αρκετά καλή θερμιδική απόδοση για να κάνει πραγματική δουλειά. Το μοναδικό μειονέκτημά, είναι τα νερά σε μορφή υγρασίας που παράγει η καύση του υγραερίου και που καλό είναι να ανοίγετε που και που την πόρτα για να μπει φρέσκος, πιο ξηρός αέρας.

Όχι λοιπόν η αιθαλομίχλη προέρχεται από την ίδια τη μεσαία τάξη, αυτό το καμάρι της ελληνικής κοινωνίας που αντιστέκεται πάντα με στυλ αν και μονίμως αναποτελεσματικά. Όταν τους πούλησαν το διαμέρισμα με τζάκι, ήταν ένα μικρό λούσο. Τα τζάκια λειτουργούν πραγματικά μόνο για διακόσμηση. Και για να είμαστε ειλικρινείς, είναι προτιμότερο να χαζεύει κανείς τη φωτιά να χοροπηδά μέσα από μια αρχαία μνήμη, παρά να χαζεύει κάποιο talentshow στην φλατ TFT τηλεόραση. Όμως όταν ο εργολάβος τους πούλησε το τζάκι για μούρη, δεν τους εξήγησε ποτέ πως το τζάκι είναι ένας άχρηστος τρόπος για να ζεστάνεις ένα σπίτι. Προσπάθησα να βρω ένα παλιό τέκι που είχα γράψει εναντίον των τζακιών. Ήταν ακόμα στις καλές εποχές που το τζάκι το άναβες για τη μαγεία του θέματος, συνεπικουρικά (και καλά) με την κεντρική θέρμανση. Διάολε έψαξα πολύ αλλά το βρήκα, το είχα γράψει στην athensvoice στις αρχές του 2008 αλλα που να θυμάμαι τώρα ακριβώς ημερομηνία, οπότε το έριξα εδώ)

Η καύση που κάνει ένα τζάκι, είναι ανοιχτή και εξαιρετικά ατελής με αποτέλεσμα να βγάζει πάρα πολύ κάπνα σε σχέση με τις θερμίδες που κερδίζουμε. Σαν να μην έφτανε αυτό, ακριβώς επειδή το μεγαλύτερο μέρος του ζεστού αέρα κατευθύνεται μαζί με τον καπνό προς την καμινάδα, δημιουργείται μέσα στο διαμέρισμα μια κατάσταση υποπίεσης η οποία πρέπει να εξισορροπηθεί με κρύο αέρα από έξω. Είτε από τις χαραμάδες του σπιτιού, είτε από ένα ανοιχτό παράθυρο. Γιαυτό ακριβώς το λόγο ένα τζάκι καπνίζει, αν τα κουφώματα του σπιτιού είναι αεροστεγώς κλεισμένα.

Έτσι δημιουργείται το εξής φαινόμενο. Το σαλόνι που βρίσκεται το τζάκι το νιώθουμε σχετικά ζεστό από τη λίγη θερμότητα που ακτινοβολεί από το τζάκι, την ίδια στιγμή που τα υπόλοιπα δωμάτια του σπιτιού γεμίζουν με κρύο αέρα από έξω. Γιαυτό και τα δωμάτια μετά είναι έξτρα πιο παγωμένα.

Στην αθήνα που η θερμοκρασία δεν πέφτει πολύ αυτό είναι σχετικά ανεκτό. Με θερμοκρασίες 7-10-12 βαθμούς δεν χάθηκε και ο κόσμος να μπαίνει κρύος αέρας από έξω. Μόλις όμως πάτε σε πιο κρύα κλίματα, θα παρατηρήσετε πως τα τζάκια δεν αποτελούν ποτέ πραγματικές λύσεις θέρμανσης. Στα χωριά και τη β.ελλάδα όλοι χρησιμοποιούν σόμπες που προσφέρουν πολύ καλύτερη απόδοση. Τόσο γιατί η καύση είναι κλειστή και άρα πιο αργή και ελεγχόμενη, όσο και γιατί η είσοδος κρύου αέρα από έξω είναι μικρότερη και άρα η εκπεμπόμενη θερμότητα σημαντικά μεγαλύτερη. Το ίδιο ισχύει και στη γερμανία με τα περίφημα ofenheitzung και σε όλα τα κρύα κλίματα.

Πράγματι λοιπόν οι τιμές του πετρελαίου θέρμανσης είναι απλησίαστες φέτος. Και πράγματι αυτό συμβαίνει με πρόφαση την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου λες και είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθεί το μονοπώλιο καυσίμου στην ελλάδα με μια χούφτα διυλιστήρια. Αλλά η απάντηση της μεσαίας τάξης σε αυτόν τον πόλεμο που της έχει κηρύξει η κυβέρνηση είναι ακόμα πιο αστεία. Κλείστηκαν σπίτια τους, ο καθένας μόνος του, και θυμήθηκαν τα τζάκια τους. Και νομίζουν ότι ζεσταίνονται. Με στύλ κιόλας.

Την προηγούμενη βδομάδα πέρασα μπροστά από την είσοδο μιας μικρής πολυκατοικίας στο κέντρο. Και μπροστά μου ξετυλίχθηκε ένα μπεκετικό σκηνικό. 6 άνθρωποι, όλοι ντυμένοι σε αποχρώσεις του άσπρου-μαύρου-γκρι κοιτάζονταν σκυθρωποί. Ή για να είμαστε ακριβείς, κοίταζαν οπουδήποτε αλλού εκτός από το πρόσωπο του απέναντι, κάτι εξαιρετικά δύσκολο σ’ ένα χώρο τόσο μικρό που τους ανάγκαζε όλους να βρίσκονται απλωμένοι σένα τόξο 120 μοιρών. Ήταν μια συνέλευση πολυκατοικίας. Φαντάζομαι η ίδια σκηνή με λιγότερες θεατρικές διαστάσεις εξελίχθηκε λίγο πολύ σε όλες τις πολυκατοικίες της αθήνας. Και η απόφαση ήταν εμφανώς το ίδιο μαζική. Σχεδόν κανείς όποσους συνάντησα φέτος τον δεκέμβρη, δεν είχε κεντρική θέρμανση σε λειτουργία. Ακόμα κι εκεί που υπήρχε αυτόνομη θέρμανση η απόφαση ήταν να μη γεμίσει το ντεπόζιτο. Και ο καθένας να φροντίσει τα του κώλου του.

Από τη μία μεριά το καταλαβαίνω. Η αθήνα είναι μια πόλη χωρίς πολύ σκληρά διαχωρισμένες οικονομικές γραμμές. Και η κρίση έχει χτυπήσει τους πάντες με ανόμοιο τρόπο. Έτσι, ενώ πριν από 5 χρόνια θα μπορούσες να έχεις τα εισοδήματα για να μένεις στο νέο ψυχικό, σήμερα θα μπορούσες να είσαι άνεργος ή να πληρώνεσαι με 800ευρώ το μήνα. Και η κρίση είναι τόσο πλατιά που δύσκολα θα βρεις μια πολυκατοικία που να αποτελείται από κατοίκους που τα βγάζουν πέρα άνετα για να πληρώσουν τις νέες αυξημένες τιμές. Αλλά η απάντηση ήταν τυπικά ελληνική. Από τη στιγμή που δεν μπορούμε ή δεν θέλουμε να βάλουμε πετρέλαιο, ο καθένας θα κοιτάξει τον κώλο του, κι όλοι θα κοιτάμε με μισό μάτι τη ζαχαρούλα που χρωστάει ακόμα 400ευρώ κοινόχρηστα από πέρσι.

Η πλάκα με τη θέρμανση μιας πολυκατοικίας είναι πως όσο και να την αυτονομήσουμε, αποτελεί μια κοινή υπόθεση. Ο ζεστός αέρας έχει την τάση να πηγαίνει προς τα επάνω και στην ουσία να ζεσταίνει το σπίτι του γείτονα από πάνω μας, όσο κι αν δεν μας αρέσει αυτή η πραγματικότητα. Όταν κοίταξα πρώτη φορά τον λογαριασμό θέρμανσης στο βερολίνο, σοκαρίστηκα βλέποντας πως μόνο το 50% της προσωπικής σου κατανάλωσης μετρούσε στο λογαριασμό. Το υπόλοιπο 50% πήγαινε ανάλογα με τα τετραγωνικά και τον όροφο. Και τον πρώτο χειμώνα κατάλαβα γιατί. Οι από κάτω μου είχαν 3 παιδιά και άναβαν συνέχεια το καλοριφέρ. Εγώ πάλι δεν αντέχω την πολύ ζέστη και πέρασα τον χειμώνα σχεδόν με τα καλοριφέρ κλειστά. Αν πλήρωνα μόνο ό,τι κατανάλωνα θα ήταν άδικο διότι στην ουσία με ζέσταιναν οι από κάτω.

Καταλαβαίνω ότι δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις όταν μια κυβέρνηση προσπαθεί απλά να ξεζουμίσει τους πάντες και ιδιαίτερα τους πιο αδύναμους. Καταλαβαίνω επίσης πως οι εναλλακτικές δεν είναι πολλές όταν όλο το κύκλωμα καυσίμου είναι ένα μεγάλο παρεάκι που εκμεταλλεύεται το μονοπώλιο του. Αλλά θα ήλπιζα πως η απάντηση σε όλο αυτό, δεν θα ήταν να κλειστεί ο καθένας σπίτι του με μια μεγάλη στοίβα από υγρά ξύλα στο μπαλκόνι και να προσποιείται πως ζεσταίνεται ακριβώς όπως τότε που πηγαίναμε για σκι στον παρνασσό. Διότι δείχνει ότι πιθανότατα, αυτός δεν θα είναι ο τελευταίος κοινωνικός χειμώνας. Κι αυτό είναι πραγματικά κρίμα. Με ρεσώ ή χωρίς.

πηγή: techiechan