Φινλανδία – Talvivaara (2): από Άγιος Βασίλης με τα δώρα (θέσεις εργασίας, ανάπτυξη)… Μέγας Εφιάλτης

Για να κάνουμε μια ανασκόπηση. Τι λέμε εμείς οι θεατρίνοι με τα κατά συρροή ατοπήματα; Και ποια είναι τα κατά συρροή ατοπήματα που λαμβάνουν χώρα εν Φινλανδία – το προτεινόμενο παράδειγμα προς μίμηση των κυρίων ΥΠΕΚΑ ;

Λέμε:

1. Ξεπούλημα
2. Το πάρτυ της «ανάπτυξης»
3. «Θέσεις εργασίας»;
4. Οικονομικά οφέλη; Μηδαμινά σε σχέση με αυτά που χάνονται
5. Επικρατούν οσμές απαίσιες
6. Καλύπτονται όλα με σκόνη (όχι χωμάτινη αλλά τοξική)
7. Πραγματική τρέλα οι θόρυβοι των εκρήξεων
8. Δονούμαστε από τις εκρήξεις
9. Καταστρέφονται κυνήγι, γεωργία, κτηνοτροφία και όχι, ΔΕΝ συνυπάρχουν!
10. Το νερό, νεράκι δηλητηριασμένο !
11. Πλήγμα σε άλλες δραστηριότητες όπως ο τουρισμός
12. Ψέμα οι κερδοφόρες πωλήσεις ιδιοκτησιών – αλήθεια ο εξαναγκασμός σε φυγή
13. Διαβουλεύσεις «κόψε-ράψε»
14. Εμπιστοσύνη σε φορείς – κράτος;
15. Ανέκδοτο: «Τοπικές επιτροπές του Δήμου θα ελέγχουν την εταιρεία»
16. Όλα τα λεφτά …. τα ραδιενεργά

Χοντρά ψέματα, σωρεία ατοπημάτων, επαναλαμβανόμενες υστερίες, κατά τους πρωταγωνιστές ΥΠΕΚΑ.

Για πάμε λοιπόν μια βόλτα μέχρι το Talvivaara στη Φινλανδία:

Ξεπούλημα

Τα μεταλλευτικά δικαιώματα αγοράστηκαν το 2004 από την Outokumpu για …1 ευρώ! επειδή το μετάλλευμα ήταν πολύ χαμηλής περιεκτικότητας σε νικέλιο και η Outokumpu δεν το ήθελε…Με την αύξηση της τιμής των μετάλλων λόγω ζήτησης από την Κίνα και με μια χαμηλού κόστους μέθοδο επεξεργασίας, το Talvivaara άρχισε να φαίνεται ως μια οικονομικά επικερδής επιχείρηση.

Το πάρτυ της «ανάπτυξης»

Το καλοκαίρι του 2007 έγιναν τα εγκαίνια του μεταλλείου στο Sotkamo, σε εορταστική ατμόσφαιρα γιατί το έργο θεωρούνταν πολύ σημαντικό για την περιφερειακή ανάπτυξη. Οι περιφέρεια του Kainuu γιόρταζε. Οι προσδοκίες όλων ήταν μεγάλες. Ίσως το μεταλλείο μπορούσε να αλλάξει την πορεία της περιοχής, να συγκρατήσει εκεί το νέο πληθυσμό και να ενθαρρύνει κάποιους που είχαν φύγει να επιστρέψουν. Η Υπουργός Περιβάλλοντος που μίλησε στα εγκαίνια, απευθυνόμενη σε αυτούς που έβλεπαν το έργο με καχυποψία, τόνισε ότι υπήρχε αυστηρή συμμόρφωση με τους όρους της περιβαλλοντικής άδειας. “Το όλο έργο είναι σα να ανάβει ένα καινούριο φώς για τους κατοίκους της περιοχής”, είπε.

Σε σύγκριση με τις γειτονικές του κοινότητες, το Sotkamo ήταν σε αρκετά καλή κατάσταση. Ο πληθυσμός γερνούσε πιο αργά και η ανεργία ήταν στον εθνικό μέσο όρο, που είναι επίτευγμα για αυτό το μέρος της χώρας. Ο τουρισμός ανθούσε αφού είχαν γίνει μεγάλες τουριστικές επενδύσεις, όπως το θέρετρο Vuokatti – ο μεγαλύτερος τουριστικός προορισμός όλου του χρόνου στη Φινλανδία. Το Sotkamo είχε εξαιρετική δημόσια εικόνα: φύση, επιχειρήσεις, αθλητικές εγκαταστάσεις και τουρισμό. Πώς χωρούσε η μεταλλευτική βιομηχανία σε αυτή τη γυαλιστερή εικόνα; “Τα μεταλλεία και ο τουρισμός μπορούν να συνυπάρξουν, είναι συμβατά”, έλεγε ο Δήμαρχος του Sotkamo. Παρά τη σχετική του επιτυχία το Sotkamo χρειαζόταν δουλειές και οι προβλέψεις έλεγαν ότι το Talvivaara θα έφερνε στο Δήμο εκατοντάδες δουλειές και περίπου 9,5 εκατ. ευρώ έσοδα το χρόνο. Ο Δήμος έδωσε στο μεταλλείο άδεια κατασκευής πριν ακόμα δοθεί η περιβαλλοντική άδεια.

«Θέσεις εργασίας»;

Τώρα πια είναι φανερό ότι αυτή η πρόβλεψη ήταν υπερβολικά αισιόδοξη. Το καλοκαίρι του 2007 υπήρχε ασυγκράτητος ενθουσιασμός στην ατμόσφαιρα και στις δηλώσεις του Δημάρχου. Πέντε χρόνια αργότερα, το 2012 τόσο το τοπίο όσο και οι διαθέσεις των κατοίκων έχουν αλλάξει. Περίπου 130 κάτοικοι του Sotkamo εργάζονται στο μεταλλείο (το μεγαλύτερο μεταλλείο νικελίου της Ευρώπης, υπενθυμίζουμε και λάβετε υπ’ όψιν ότι συνολικά εργάζονται 500 – άρα λίγοι οι ντόπιοι) και όλων των ειδών οι φόροι μαζεμένοι είναι λιγότερα από 2 εκατ. το χρόνο. Ένα νούμερο για σύγκριση: Ο τουρισμός απασχολεί περίπου 500 ανθρώπους στο Sotkamo.

Εκεί που υπήρχε δάσος, τώρα είναι μια περιοχή εξόρυξης έκτασης πάνω από 30.000 στρέμματα. Όλες οι διαστάσεις είναι εντυπωσιακές. Χωματουργικά μηχανήματα μεγάλα σαν σπίτια κυκλοφορούν σε δρόμους φαρδείς σαν αεροδιάδρομους. Υπάρχουν λίμνες απόθεσης, εργοστάσια θραύσης, αποθήκες, κτίρια εξυπηρέτησης και ατελείωτοι σωλήνες. Μια σιδηροδρομική γραμμή φτιάχτηκε για το Talvivaara, με έξοδα του κράτους.

Πολλά εργοστάσια έχουν κατασκευαστεί στη περιοχή του μεταλλείου ενώ ένα αμφιλεγόμενο εργοστάσιο ανάκτησης ουρανίου θα είναι σύντομα έτοιμο να λειτουργήσει και αυτό. Η εταιρεία προς το παρόν δεν συζητάει πολύ τα σχέδιά της για επέκταση γιατί, μεταξύ άλλων, θα πρέπει να αποστραγγιστεί η κοντινή λίμνη Kolmisoppijärvi. Επιπλέον, στη σημερινή κατάσταση, δεν είναι και πολύ βέβαιο ότι θα δοθούν οι απαραίτητες άδειες. Η ατμόσφαιρα στο μεταλλείο είναι μελαγχολική, μετά από περίπου ένα χρόνο διαμάχης γύρω από τις εκπομπές ρύπων του Talvivaara. Ο πρώην σωτήρας της επαρχίας έχει γίνει το πτυελοδοχείο της.

Όπως και στην Ελλάδα, οι περίπου 500 εργαζόμενοι στο μεταλλείο έχουν άλλη άποψη. Θεωρούν ότι τα ΜΜΕ το έχουν παρακάνει και ότι οι άνθρωποι έχουν μια διαστρεβλωμένη εικόνα. Δεν υπάρχει καμία καταστροφή, οι άνθρωποι δεν κινούνται μέσα σε ένα δηλητηριώδες νέφος. Οι εργαζόμενοι έχουν ενοχληθεί ιδιαίτερα από τις δηλώσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος που άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να κλείσει το μεταλλείο.

Η στάση του τοπικού τύπου έχει επίσης αλλάξει. Μόλις πριν από λίγα χρόνια αναφερόταν ελάχιστα στα μειονεκτήματα του μεταλλείου και στα προβλήματα της παγκόσμιας βιομηχανίας εξόρυξης, ενώ τώρα οι σχετικές συζητήσεις έχουν ανάψει. Το πιο πρόσφατο άρθρο σε τοπική εφημερίδα που ζητούσε να κλείσει το μεταλλευτικό συγκρότημα είχε 780 σχόλια μέσα σε λίγες μόνο ημέρες.

Ήταν πολύ μεγάλο θέμα σε τοπικό επίπεδο όταν ένας εργαζόμενος, ένα 36χρονος πατέρας τριών παιδιών, πέθανε από δηλητηρίαση από υδρόθειο το Μάρτιο του 2012. Όπως σε όλες τις μικρές κοινότητες, κανείς δεν είναι απλώς ένας υπάλληλος – είναι πάντα κάποιου ο αδελφός, ο πατέρας ή ο θείος.

Επικρατούν οσμές απαίσιες

Η μυρωδιά είναι σαν χαλασμένα αυγά. Οι τουρίστες φεύγουν παραπονούμενοι. Ωραίο μέρος, αλλά αυτή η μυρωδιά… Χρειάστηκε κάποιος χρόνος μέχρι να καταλάβουν οι άνθρωποι ότι η μυρωδιά ερχόταν από το Talvivaara, που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 20 χιλιομέτρων σε ευθεία γραμμή.Η μυρωδιά είναι θέμα συζήτησης σε όλη την περιφέρεια της Kainuu, αφού τις χειρότερες μέρες γίνεται αντιληπτή μέχρι και σε αποστάσεις 70 χιλιομέτρων. Άραγε πόσο καιρό θα πάρει έως ότου οι τουρίστες μάθουν και δεν ξαναπατήσουν εκεί; Οικονομικά οφέλη; Μηδαμινά σε σχέση με αυτά που χάνονται.

Καλύπτονται όλα με σκόνη (όχι χωμάτινη αλλά τοξική)

Και είναι και η σκόνη. Στο χωριό Tuhkakylä (7 χλμ από το μεταλλείο), η σκόνη άρχισε να έρχεται αμέσως μετά την πρώτη έκρηξη στο μεταλλείο. Δεν είναι κοινή σκόνη. Είναι σκόνη γραφίτη: σκοτεινή, σταχτί, με μια τάση να προσκολλάται σε όλα. Η σκόνη είναι παντού γύρω από τα σπίτια ή και μέσα στα σπίτια αν τα παράθυρα είχαν μείνει ανοιχτά. Ακόμη και το χιόνι έχει γκριζάρει στην περιοχή κοντά στο μεταλλείο. Οι κάτοικοι του χωριού αποφάσιζαν πότε να πλύνουν τα ρούχα τους ανάλογα με την κατεύθυνση του ανέμου. Ένιωθαν ότι κάποιος τους είχε κάνει πλάκα με το όνομα του χωριού – Tuhkakylä “Χωριό από στάχτη”. Ο ήχος των μηχανημάτων ακούγεται συνεχώς ακόμα και από αυτή την απόσταση, των 7 χλμ – ένας σταθερός θόρυβος 24 ώρες την ημέρα.

Πραγματική τρέλα οι θόρυβοι των εκρήξεων.

Πολλοί από τους κατοίκους ήταν συγκρατημένα θετικοί όταν άκουσαν πρώτη φορά για το Talvivaara. Το καλοκαίρι του 2008, όλα τα συναισθήματα ελπίδας είχαν εξαφανιστεί. Η ζωή στην Tuhkakylä δεν ήταν πια η ίδια. Τα πάντα από το ορυχείο έφταναν εκεί: εκτός από τη μυρωδιά, τη σκόνη και τον περιβαλλοντικό θόρυβο, υπήρχε και η δόνηση από τις επιφανειακές εκρήξεις. Δονούμαστε από τις εκρήξεις (και έχουμε και bonus καθότι σεισμογενής η περιοχή μας)

Από πολύ καιρό το ορυχείο τους έχει στερήσει από τους τόπους όπου κυνηγούσαν. Εδώ και πολύ καιρό δεν τολμούν ούτε να μαζέψουν μούρα και μανιτάρια. Καταστρέφονται κυνήγι, γεωργία, κτηνοτροφία και όχι, ΔΕΝ συνυπάρχουν!

“Πώς είναι δυνατόν στο φινλανδικό σύστημα αξιών να επιτρέπεται σε ένα ορυχείο να προκαλεί τέτοια καταστροφή της φύσης;” αναρωτιούνται. “Τα σπίτια των ανθρώπων καταστρέφονται”. Α πα πα πα ανισόρροποι αυτοί οι Φινλανδοί χωριάτες ! Εμείς τουλάχιστον το ‘χουμε γκρεμίσει το σύστημα αξιών προ πολλού!

…και τι έγινε ρε παιδιά που θα καταστραφεί ένα Talvivaara, ένα Κιλκίς, μια Μεγάλη Παναγιά, μια Μαρώνεια, μια …. ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ !

Έτσι, και το Talvivaara θα μπορούσε ίσως να καταφέρει να τα ξεπεράσει όλα αυτά χωρίς πολλές διαμάχες δεδομένου ότι η σκόνη, ο θόρυβος και οι δονήσεις είναι προβλήματα μόνο κοντά στο ορυχείο και ήταν σε ένα βαθμό αναμενόμενα. Επίσης επηρέαζαν μόνο ένα πολύ μικρό αριθμό ανθρώπων. Το μεταλλείο είχε καταφέρει ακόμα και να περιορίσει τα προβλήματα οσμής.

Το νερό, νεράκι δηλητηριασμένο !

Αλλά τότε ήρθαν τα προβλήματα με τη ρύπανση των νερών.
Το φθινόπωρο του 2010 η εταιρεία διαπίστωσε ότι το νάτριο, τα θειικά, και το μαγγάνιο στα υγρά απόβλητα ήταν πάνω από τα ανώτατα επιτρεπτά από την περιβαλλοντική άδεια όρια, ακόμη και εκατοντάδες φορές. Τα απόβλητα διοχετευόταν μέσω ρεμάτων σε τρεις μικρές λίμνες κοντά στο ορυχείο, στις οποίες σχηματίστηκε ένα στρώμα θειικού νατρίου στον πυθμένα που απειλούσε να καταστρέψει την πανίδα του βυθού, όπως έχει συμβεί σε περιοχές της Βαλτικής.

Λόγω του μαγγανίου και των θειικών, το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Πρόνοιας (THL) συνέστησε να μη χρησιμοποιείται το νερό από τις λίμνες για σάουνα, (μη σκεφτείτε σάουνα και μ@λ@κίες γιατί αυτό είναι στην καθημερινότητα του Φινλανδού ότι το δικό μας φραπέ-τσιγάρο) επειδή οι επιπτώσεις της εξάτμισης δεν ήταν γνωστές. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος ήταν τα θειικά άλατα να μετατραπούν σε υδρόθειο.

Πλήγμα σε άλλες δραστηριότητες όπως ο τουρισμός

Η ρύπανση των λιμνών της περιοχής από τα απόβλητα του Τalvivaara έχει επηρεάσει αρνητικά τη φήμη των τουριστικών θερέτρων της περιοχής. Τα οικόπεδα στην περιοχή πουλιούνται δυσκολότερα καθώς οι άνθρωποι φοβούνται να φτιάξουν το σπίτι τους στην περιοχή. Ψέμα οι κερδοφόρες πωλήσεις ιδιοκτησιών – αλήθεια ο εξαναγκασμός σε φυγή

Ο τουρισμός είναι η σημαντικότερη πηγή απασχόλησης στην περιοχή, με 8.000 τουριστικές κλίνες. Παρά την πρόοδο που έχει γίνει, οι τελευταίες μετρήσεις (2012) δείχνουν ότι η συγκέντρωση θειϊκών στα νερά είναι δέκα φορές υψηλότερη από το μέσο όρο των λιμνών της Φινλανδίας.

OYΡΑΝΙΟ και Όλα τα λεφτά !

H λέξη ουράνιο δεν αναφέρθηκε καθόλου ούτε στην αρχική περιβαλλοντική άδεια ούτε στη δημόσια διαβούλευση. Οι κάτοικοι θεωρούν ότι εξαπατήθηκαν. Οι περιβαλλοντικές άδειες στο Talvivaara βασίζονται σε ένα ψέμα. Κανείς δεν τους ρώτησε αν θέλουν ένα τεράστιο ορυχείο ουρανίου. Η λέξη ουράνιο καταστρέφει τη φήμη της κοινότητας. Η   Talvivaara επιμένει ότι δεν υπήρχε δόλος και ότι η δυνατότητα ανάκτησης του ουρανίου από το μεταλλικό διάλυμα δεν έγινε φανερή παρά πολύ αργότερα. Υποσχέθηκαν στον κόσμο ότι τίποτα δεν θα μολυνθεί και ότι κανένας ρύπος δεν θα έβγαινε από το εργοστάσιο. Κάτι μου θυμίζει…, κάτι μου θυμίζει…. STOP. Μα τι λέτε, εν Ελλάδι μόνο για χρυσό-χαλκό κάνουμε διαγωνισμούς!

Δημόσια διαβούλευση έγινε, πραγματικά, γιατί μιλάμε για τη Φινλανδία και όχι για την Ελλάδα, σειρά ολόκληρη από διαβουλεύσεις, σύμφωνα με την περιβαλλοντική και τη μεταλλευτική νομοθεσία. (ε ! να διαφέρουν και σε κάτι από εμάς – τσάμπα είναι το ΝumberOne;) Όμως οι κάτοικοι θεωρούν ότι οι αξιωματούχοι που είναι αρμόδιοι να προστατεύουν τη φύση από το μεταλλείο, στην πραγματικότητα προστατεύουν το μεταλλείο από τη φύση. Έχουν χάσει την πίστη τους στους δημόσιους λειτουργούς. Εμπιστοσύνη σε φορείς – κράτος; Εμείς την χάσαμε από καιρό – με ισχυρά ελαφρυντικά τα Μνημόνια 1 και 2 – τώρα απομένει μόνο το Χ

Ένα ολόκληρο βιβλίο έχει γραφτεί σχετικά με την διαδικασία χορήγησης άδειας στο Talvivaara. Η εταιρεία κατηγορείται ότι απέφυγε εσκεμμένα να μιλήσει για το ουράνιο στη διαδικασία αξιολόγησης και επειδή δεν έκανε όσα υποσχέθηκε σχετικά με την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων.

Ανέκδοτο: «Τοπικές επιτροπές του Δήμου θα ελέγχουν την εταιρεία»

Εκτός από την εταιρεία, και το τοπικό κέντρο περιβάλλοντος δέχεται πυρά για την ανεπάρκειά του να ελέγξει το Talvivaara. Η υπηρεσία είναι υποστελεχωμένη και κάνει ότι μπορεί. Δώσανε οδηγίες και τελικά ζήτησαν μια έρευνα της αστυνομίας για παραβίαση των όρων της άδειας.

Υπάρχουν πολλά σχέδια εξόρυξης στη φινλανδική Λαπωνία. Η μεταλλευτική βιομηχανία έχει κηρυχθεί μια νέα ακρογωνιαίο λίθο της φινλανδικής βιομηχανίας. Ακούγονται πολλά παχιά λόγια για “πράσινη μεταλλεία”. Οι τοπικές υπηρεσίες αναφέρουν στα υπουργεία ότι δεν υπάρχουν πόροι, όμως χρήματα δεν έρχονται από πουθενά.

Ο ιδρυτής της εταιρείας Τalvivaara (αυτός που πήρε το μεταλλείο για 1 ευρώ) έχει μια αφ’ υψηλού αντιμετώπιση των προβλημάτων της ρύπανσης. Πιστεύει ότι τα προβλήματα έχουν διογκωθεί υπέρμετρα ενώ η εταιρεία κάνει προσπάθειες για την αντιμετώπιση της ρύπανσης και τονίζει ότι δεν είναι η μόνη Φινλανδική βιομηχανία που ρίχνει θειϊκά στα ποτάμια. (ωραία δικαιολογία!) “Αυτά τα πράγματα συμβαίνουν” και στο κάτω κάτω “ακόμα και τ’αεροπλάνα πέφτουν”! Θεωρεί επίσης ότι το Talvivaara έχει γίνει πολιτικό πιόνι.

Της Φινλανδίας …θα γίνει !

Πηγές:

http://www.hs.fi/english/article/Talvivaara+-+from+benefactor+of+struggling+rural+area+to+environmental+enemy+No1/1329104187219

http://www.hs.fi/english/article/Emissions+from+Talvivaara+mining+complex+could+hurt+Sotkamo+tourism/1329103915547

πηγή: andigoldgreece