Oι πολίτες και οι φορείς σε ρόλο «θεματοφύλακα» του περιβάλλοντος

Από Αυγή on line άρθρο του Μανόλη Λαμτζίδη*

Από τις 13 Φεβρουαρίου του 2012, σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 7 του Ν.4042/12 (ΦΕΚ 24 Α/13-2-2012), που επιγράφεται «Ποινική προστασία του περιβάλλοντος -Ποινική Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ- Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων – Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ – Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής» κάθε πολίτης καθίσταται επίσημα πλέον «θεματοφύλακας» του περιβάλλοντος ως συλλογικού, δημόσιου, συνταγματικά προστατευόμενου αγαθού (άρθρο 24 Συντάγματος).

Συγκεκριμένα, σε όλα τα περιβαλλοντικά εγκλήματα (πρόκληση ρύπανσης ή υποβάθμιση το περιβάλλοντος κλπ.), που περιγράφονται στο Κεφάλαιο Γ’ τροποποίηση του Ν. 1650/1986 (Α 160) “Για την προστασία του περιβάλλοντος – τροποποίηση ποινικών διατάξεων” (Άρθρο 7) του νόμου 4042/2012 οι πολίτες είτε ατομικά, είτε μέσω συλλογικών φορέων έχουν δυνατότητα να καταστούν άμεσα παράγοντες της ποινικής δίκης και να δηλώσουν παράσταση πολιτικής αγωγής με μια απλή δήλωση στο ακροατήριο, ακόμα κι αν δεν έχουν υποστεί περιουσιακή ζημία, μόνο για υποστήριξη της κατηγορίας και με αίτημα ιδιαίτερα την αποκατάσταση των περιβαλλοντικής βλάβης «…στο μέτρο που είναι δυνατή…».

Για πρώτη φορά συμπεριλαμβάνονται στους φορείς, εκτός από το Ελληνικό Δημόσιο και τους ΟΤΑ, στην περιφέρεια των οποίων συντελείται το περιβαλλοντικό έγκλημα, και οι Δικηγορικοί Σύλλογοι, το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδος, το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο, της Ελλάδος, τα πανεπιστήμια, άλλοι επιστημονικοί φορείς, φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών (π.χ. Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Αξιού) και μη κυβερνητικές οργανώσεις. Εντύπωση προξενεί ότι δεν περιλαμβάνονται νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (πχ. απλά οικολογικά σωματεία) δείχνοντας την προτίμηση του νομοθέτη στις «μη κυβερνητικές οργανώσεις». Επίσης από τη γραμματική διατύπωση της διάταξης προκύπτει ότι ενώ, όσον αφορά στους ΟΤΑ καθιερώνεται το κριτήριο της «εντοπιότητας», σε άλλους φορείς (πανεπιστήμια, δικηγορικοί σύλλογοι, φορείς διαχείρισης κ.λπ.) αυτό το κριτήριο απουσιάζει, ώστε π.χ. το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης να μπορεί να δηλώσει παράσταση πολιτικής αγωγής σε περιβαλλοντική ποινική δίκη στην Αλεξανδρούπολη και ο Δικηγορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης σε περιβαλλοντική ποινική δίκη στα Χανιά!

Δεν γνωρίζουμε αν αυτή η πολύ σημαντική διάταξη είναι γνωστή στην έκταση που πρέπει, και αν τα ελληνικά ποινικά δικαστήρια έχουν κληθεί να την εφαρμόσουν και πώς αντιδρούν, δηλαδή αν έχει σχηματιστεί νομολογία. Στην εποχή μας, που το περιβάλλον είναι στο στόχαστρο των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων και λόγω Μνημονίου μετατρέπεται απο δημόσιο αγαθό σε «ιδιωτικό μέσο πλουτισμού», η διάταξη αυτή είναι ένα πολύ σημαντικό όπλο στα χέρια των πολιτών και των οικολογικών οργανώσεων, το οποίο δεν πρέπει να μείνει αναξιοποίητο.

* O Μανώλης Λαμτζίδης είναι δικηγόρος, μέλος του Δ.Σ. και πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης

πηγή: Ενεργοί πολίτες Αρναίας