The article in English Αν το έθνος συγκροτείται κατά κύριο λόγο γύρω από μια πνευματική αρχή, όπως υποστηρίζει ο Ρέναν, τότε η Ελλάδα σήμερα βρίσκεται σε δίλημμα. Αν το έθνος κουβαλάει ένα κοινό παρελθόν και προσδίδει σ’ αυτό μια προσωρινή συναίνεση που πρέπει να αναπαράγεται επ’ αόριστο, αν η ύπαρξη ενός έθνους είναι «ένα καθημερινό δημοψήφισμα», τότε σήμερα η Ελλάδα ως έθνος προσπαθεί να επαναδιαπραγματευτεί το παρελθόν της μέσω της δημιουργίας του μέλλοντος, το πεδίο των δυνατοτήτων είναι διάπλατα ανοιχτό. Είναι μόλις η δεύτερη φορά στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Αυτό αποτελεί σπάνιο φαινόμενο, καθώς η σύγχρονη Ελλάδα προσπαθούσε πάντα να καθορίσει την πολιτισμική της χρονικότητα για να απεικονίσει ένα αμνημόνευτο παρελθόν που θα αναπαράγεται αενάως. Ως εκ τούτου, το μέλλον δε θα πρέπει να εκπλήσσει, αφού αποτελεί ζωντανό μνημείο της νεωτερικότητας.
Η πρώτη φορά, από την εμφάνιση της σύγχρονης Ελλάδας που έγινε προσπάθεια να δημιουργηθεί ιστορία από τα κάτω, οδήγησε σε έναν ανελέητο εμφύλιο πόλεμο με σοβαρές συνέπειες για τη χώρα. Το αποτέλεσμα ήταν πάνω από τριάντα χρόνια αυταρχισμού και άγριας καταστολής όλων των δημοκρατικά σκεπτόμενων ανθρώπων. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ) νομιμοποιήθηκε μόλις το 1974, αφού η δικτατορία της 21η Απρίλη παρέδωσε την εξουσία στον Κ. Καραμανλή. Η συνεχής εξονυχιστική καταστολή της καθημερινής ζωής σε συνδυασμό με το πραξικόπημα του 1967, κράτησε υπό έλεγχο τις μεγάλες δυνάμεις μετασχηματισμού της κοινωνίας που ήταν σε εξέλιξη από το τέλος του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου και επανεμφανίστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του εξήντα. Ένα μετα-δικτατορικό συμβόλαιο σφράγισε τη νέα συναίνεση, γύρω από την οποία εξελίχθηκαν τα πράγματα. Το σύστημα βρήκε το σημείο ισορροπίας που τόσο χρειαζόταν για την επιβίωσή του, δαμάζοντας τη βούληση του λαού. Αλλά αυτό το κοινωνικό συμβόλαιο, με την χρεοκοπία και την έλευση της τρόικας, δηλαδή των ΔΝΤ-ΕΕ-ΕΚΤ, έχει παραβιαστεί ανεπανόρθωτα. Οι ανάγκες και οι επιθυμίες των Ελλήνων, η βούλησή τους, όλο και περισσότερο έρχονται σε αντίθεση με τη βούληση του κράτους, η κοινωνική σφαίρα κινείται κάθε μέρα πιο μακριά από τον κρατικό μηχανισμό.
Η τρόικα εσωτερικού, δηλαδή η νέα κυβέρνηση συνασπισμού (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ), με την άκρως αυταρχική πολιτική ρητορική της και μια άγρια νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική, προσπαθεί να ενσταλάξει αισθήματα κοινής προσπάθειας και κοινού πόνου στο έθνος, προκειμένου να επιβάλει καθήκοντα, και μια απαιτούμενη κοινή προσπάθεια σε «ορθολογικά σκεπτόμενους πολίτες». Παρ ‘όλα αυτά, η προσφυγή γίνεται πάντα στο όνομα ενός αφηρημένου έθνους και κατευθύνεται προς όλους τους Έλληνες πολίτες, οι οποίοι πρέπει να υποστηρίξουν «την κολοσσιαία προσπάθεια» της κυβέρνησης. Οι υπόλοιποι πρέπει να γίνουν «η σιωπηλή πλειοψηφία» (ο Ραχόι χρησιμοποίησε αυτόν τον όρο για να καταστήσει παράνομους στα μάτια της κοινωνίας όλους όσοι χρησιμοποιούν το δικαίωμα στη διαδήλωση. Αυτός ο όρος χρησιμοποιήθηκε από τον Νίξον στο παρελθόν, για να αντιπαραβάλει «μια σιωπηλή πλειοψηφία» που δεν είχε πρόβλημα με τον πόλεμο στο Βιετνάμ, με μια θορυβώδη μειοψηφία που τραβούσε όλη την προσοχή των μέσων ενημέρωσης). Αν όχι, θα αντιμετωπιστούν ως ο εσωτερικός εχθρός.
Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε το γεγονός ότι, πολλές φορές, στην ιστορία ενός έθνους η συλλογική μνήμη οργανώνεται γύρω από συμφορές και λύπες. Τέτοιες κακές στιγμές στην ιστορία ενός έθνους λειτουργούν ως το σημείο αναδιοργάνωσης των εθνικών αναμνήσεων, και απαιτούν κοινή προσπάθεια και θυσίες για το μέλλον. Η συνεχής έκκληση προς το έθνος ως «ιερής αγελάδας» που πρέπει να διατηρηθεί ανέπαφη ό,τι κι αν γίνει, αναφέρεται στην πλασματική σύγχρονη Ελλάδα που κατασκευάστηκε από την εμφάνιση του έθνους-κράτους. Ακόμη περισσότερο, η εκδοχή της ελληνικότητας στην οποίο καλούμαστε να υποβληθούμε, είναι, υπό την κυβέρνηση συνασπισμού με την ΝΔ στην ηγεσία, μια νέα έκδοση στην νεοφιλελεύθερη εποχή της Ελλάδας του Ελληνο-χριστιανισμού. Η σύλληψη του «Γέροντα Παστίτισου», ενός χρήστη του facebook, λόγω του νόμου κατά της βλασφημίας, που χρησιμοποίησε τη σελίδα του για να σατιρίσει τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό˙ και επιπλέον, η ταπεινωτική μεταχείριση και ο βασανισμός των 15 συλληφθέντων αντιφασιστών από τις δυνάμεις ασφαλείας, σε αντιδιαστολή με την ήπια μεταχείριση, και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και συνένοχη στάση απέναντι σε ρατσιστικά εγκλήματα και φασίστες, σε συνδυασμό με την επιχείρηση «Ξένιος Δίας» σε όλη την Ελλάδα, ώστε να φυλακιστούν επ ‘αόριστον οι μετανάστες χωρίς χαρτιά, μαζί με το επιχείρημα της «σιωπηλής πλειοψηφίας» (στην Ελλάδα θα μπορούσε να μεταφραστεί ως νοικοκυραίοι), σκιαγραφούν την εικόνα του εθνικά διαμορφωμένου πολίτη του 21ου αιώνα.
Ευρωκεντρικές σκοπιμότητες νομιμοποίησαν τη λεηλασία του παρελθόντος της Ελλάδας και τώρα μια νέα έκδοση της ίδιας ιστορίας προσπαθεί να νομιμοποιήσει την πραγματική λεηλασία της χώρας. Παραμένοντας στην Ευρώπη εξασφαλίζεται η αρχέγονη Ελληνική ενότητα της χώρας, και η Ελλάδα παραμένει στο φαντασιακό χώρο της «δύσης», ενώ την ίδια στιγμή δίνεται ελπίδα για τη διατήρηση του πολιτικού μηχανισμού. Στην πραγματικότητα, ο συγκεκριμένος πολιτικός μηχανισμός θα ήταν αδύνατος χωρίς την δυτική υποστήριξη και εξάρτηση. Αυτό είναι που ο κ. Δένδιας, Υπουργός Δημόσιας Τάξης, δηλώνει ρητά όταν αναφωνεί ότι «ή θα σωθούμε όλοι ή κανείς μας», αυτή είναι προφανώς η «υπαρξιακή αγωνία» του και των συναδέλφων του, και όχι των Ελλήνων γενικά. Αυτό που πραγματικά φοβάται είναι η σίγουρη πολιτική εξάλειψή του με την «υποτιθέμενη» απόσυρση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού η ύπαρξή του εξαρτάται απόλυτα από τη στήριξη της Ε.Ε. και των Η.Π.Α. Υπενθυμίζοντάς μας ακόμη φορά ότι το σκάφος είναι έτοιμο να βυθιστεί με εμάς επάνω, δεν ξεχνά ποτέ να κατηγορεί εκείνους που φέρουν την ευθύνη, σ’ αυτή την περίπτωση τους ναυπηγούς, οι οποίοι σύμφωνα με τον υπουργό «μας» είναι εξτρεμιστές που διαταράσσουν την προσπάθεια που γίνεται. Αυτές είναι οι θορυβώδεις μάζες, οι «τεμπέληδες» που δε θέλουν καμία αλλαγή στη ζωή τους, ο γνωστός εσωτερικός εχθρός, γενικώς η αριστερά, γιατί συνεχίζει δηλώνοντας τη λύπη του για τους αριστερούς και κομμουνιστές βουλευτές που υποστήριξαν τον αγώνα των εργαζομένων.
Κάποιος πρέπει να υπενθυμίσει στους ιστορικά αδαείς ότι οι μεταφυσικές ή μεσσιανικές αφαιρέσεις δεν πείθουν τους άνεργους και τους πεινασμένους. Ο πρώτη μεσσιανική, αλυτρωτική αφήγηση, η «Μεγάλη Ιδέα», αναπτύχθηκε στην Ελλάδα κατά τον 19ο αιώνα, και κατέληξε με την αναγκαστική μετανάστευση σχεδόν ενάμισι εκατομμυρίου μικρασιατών ελληνόφωνων ορθόδοξων πληθυσμών. Ενώ, η δεύτερη αφήγηση, ήρθε ως υπόσχεση της προόδου και της ανάπτυξης, που θα μας κάνουν αντάξιους της ιστορίας μας στην Ευρώπη. Από την δεκαετία του ενενήντα αυτή η συζήτηση έχει επηρεαστεί ιδιαίτερα από την νεοφιλελεύθερη ατζέντα, και οργανώνεται, όπως αναφέρει ο Χαμηλάκης (2007), με την αναζήτηση της άλλης σύγχρονης «Ελληνικής Ιδέας», των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Αλλά μετά την σημερινή πτώχευση και την συμφωνία της τρόικας κανείς δεν θα έκανε σκόπιμα θυσίες με βάση αυτή τη σύγχρονη «Μεγάλη Ιδέα». Το στείρο όραμα της Ελλάδας άδειο από πολιτισμική χρονικότητα δεν μπορεί πια να είναι η βάση για την αναδιοργάνωση της χώρας. Συμβολικές κινήσεις, όπως η «εισβολή» των εργαζομένων των ναυπηγείων στην αυλή του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, πριν από λίγες μέρες, για να δείξουν τον αποτροπιασμό τους για την εξαθλίωση τους, και η διακοπή της παρέλασης στη Θεσσαλονίκη το 2011, κατά τη διάρκεια των εορτασμών για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο απεικονίζουν το βαθμό στον οποίο οι ενοποιητικές εθνικές αφηγήσεις δεν είναι σε θέση να ελέγξουν τις μάζες. Το όραμα, αν υπάρχει, που η κυβέρνηση προσφέρει στο λαό της Ελλάδας, δεν μπορεί να γίνει η βάση για την επιθυμία της συνέχισης της κοινής ζωή του έθνους. Γι ‘αυτό ο κ. Δένδιας ακούγεται παράλογος όταν μιλάει σαν να μην υπάρχει κρίση. Όταν το κράτος δεν έχει καμία εξουσία, παραδομένο στους διεθνείς οργανισμούς, τότε ακούγεται εντελώς παράλογο να περιμένεις από τους ανθρώπους να σε σώσουν ενώ σώζουν τους εαυτούς τους – το πιο πιθανό είναι ότι θα προτιμούσαν να μην σωθούν, μόνο και μόνο για να έχουν την ευχαρίστηση να σε καταστρέψουν.
1) Renan, Ernest (1993) What is a nation? in Nation and Narration eds Hommi K. Bhabba Routledge, London and New York
2) Hamilakis, Yannis (2007) The Nation and Its Ruins: Antiquity, Archeology and National Imagination in Greece, Oxford University Press, New York
Ιουλία Γιοβάνη
Phd Candidate at the Centre for Cultural Studies
Goldsmiths College
University of London
πηγή: Eagainst
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου